Neyzen Tevfik (Kolaylı) Kimdir, Hayatı, Edebi Kişiliği Neyzenliği

Neyzen Tevfik (Kolaylı)

Şâir, neyzen. 24 Mart 1879’da Bodrum’da doğdu, 28 Ocak 1953’te İstanbul’da öldü. Bodrum’da Rüşdiye muallimi olan Babası Hasan Fehmi Efendidir. İlk ve orta tahsilini doğduğu yerde yaptı. İzmir İdâdîsi’ne girdiyse de bitirmeden ayrıldı. Babasının gayretine rağmen, düzenli bir tahsil yapmayan Tevfik, babasının görevli olduğu Urla’da İlk ney derslerini, Berber Kâzım Efendiden aldı. Kendi gayretleriyle Farsça öğrendi. İzmir Mevlevihanesi’ne girdi. Ardından İstanbul’a yerleşerek Galata ve Kasımpaşa mevlevihanelerine devam etti. 1902’de Bektaşi tarikatına girdi ve Bektaşi dervişi oldu. Babası onu bir ara Fâtih Medresesine verdi. Bir zaman medreseye devâm ettiyse de, mizacının gereği ayrılarak, müzikli ve içkili âlemi seçti. İzmir’de şiirle ilgilenmeye başladığı  dönemde Şâir Eşref, Abdülhalim Memdûh’tan sonradan İstanbul’da tanıştığı Mehmed Akif’ten etkilendi. Şiirlerinde, Şair Eşref ile Mehmed Âkif’in etkisi görülür.

Neyzen Tevfik, II. Abdülhamîd’e yaptığı hicivden dolayı korkarak 1903 senesinde Mısır’a kaçtı. Bir müddet İskenderiye ve Kahire’de yaşadı. Ney çalarak hayâtını kazandı. Fakat kazancını burada da içkiye verdi. Beş yıl sonra İkinci Meşrûtiyet îlân edilince İstanbul’a döndü. Mason Şeyhülislâm Mûsâ Kâzım ve Millî Şâir Mehmed Âkif ile tanıştı. Mehmed Âkif’ten, Arapça, Farsça ve Fransızca dersleri aldı. Devrin ileri gelen mûsikişinasları olan Kânûnî Hacı Ârif, Tanbûrî Cemîl, Ûdî Nevres Beylerle tanıştı ve dostluk kurdu.

Neyzen Tevfik, genellikle toplum kurallarına uymadan hayatını sürdürdü. Müptelası olduğu içkinin etkisiyle birkaç defâ komaya girdi. Sar’aya benzeyen dengesiz halleri yüzünden akıl hastânesinde tedâvi gördü. Perişan bir hayat sürdü.

Neyzenliğini  bir geçim aracı haline getirmemek için direnmiş, sadece içinden geldiği zaman ney üflemiştir. Bazı eleştirmenlere göre, Nef’î ve Eşref’ten sonra, Türk edebiyâtında yergi ve taşlamada üçüncü sırayı alır. Yergilerini genellikle siyasi ve dini baskıya, çıkarcılığa yöneltmiş, toplumdaki tüm haksızlıkları çekinmeden dile getirmiştir.

Eserleri:

Şiir Kitabı:Hiç (1919), Azâb-ı Mukaddes (1949).

Beste: Nihâvend saz semâîsi, Şehnazbuselik Saz Semaisi, Taksimler, taş plâklar