Muhammed Esed Kimdir, Hayatı, Eserleri/Kitapları, Hakkında Bilgi

Muhammed Esed (Leopold Weiss)

(1900-1992) Yahudi asıllı müslüman âlimi ve siyaset adamı, dedesi hahamdı. Aile geleneğine göre özel öğretmenlerden İbranî dili ve kültü­rü üzerine eğitim gördü, 1918-1920 yılla­rında viyana Üniversitesi’nde sanat tari­hi ve felsefe okudu. Prag ve Berlin’e gidip entelektüel çevrelerle tanıştı, bir müddet sinema ve tiyatroyla uğraştı. Gazetecilik kariyeri, 1921’de gizlice Berlin’e gelen Maxim Gorky’nin eşiyle yaptığı röportaj­dan sonra başladı. 1922’de Frankfurter Zeitung’un özel muhabiri olarak Kudüs’e gitti ve orada siyonizmin lideri Hayyim Weizmann’la [müstakbel İsrail cumhur­başkanı] karşı olduğu bu hareketi tartış­tı. 1923 yılını Kudüs’te ve Kahire’de geçi­rip Ortadoğu’da yaşanan siyasî ve içtimaî hayata dair ayrıntılı bilgi edindi. Bursa, İstanbul. Sofya, Belgrad, Berlin üzerin­den Frankfurt’a giderek bir süre gazete­nin merkezinde çalıştı. 1924’te Mısır, Ür­dün, Suriye, Lübnan. İran ve Afganistan’ı kapsayan bir seyahate çıktı. Gezisini Merv, Semerkant, Buhara, Taşkent ve Mosko­va’dan geçerek tamamladı.

Son seyahati sırasında Kahire’de Mu­hammed Abduh’un öğrencilerinden Ezher şeyhi Muhammed Mustafa el-Merâgi ile tanıştı ve Ezher’de Arapça öğrendi. 1926 yılında eşiyle birlikte İslâmiyet’i ka­bul etti ve Muhammed Esed adını aidi; ertesi yıl da beraberce hacca gittiler. Yak­laşık altı yıl Arabistan’da yaşadı; bu sıra­da İslâmî bilgilerini geliştirdi. Libya’daki bağımsızlık mücadelesini destekleyen ya­zılar yazdı. Suudi Kralı Abdülazîz ile dost oldu. Hindistan’a giderek Muhammed Ali Cinnah ve Muhammed İkbal ile yakın iliş­ki kurdu. Islamic Culture adlı derginin editörlüğünü yaptı (1936-1938). 1947’de Pakistan’ın doğuşunun ardından devlet ve toplum düzeninin dinî temellerini araş­tırma işlevi görecek İslâmî Tecdid Kuru­mu adlı bir müessese oluşturmakla görevlendirildi. 1949’da Dışişleri Bakanlığı Ortadoğu Dairesi başkanlığına. 1952’de Pakistan’ın Birleşmiş Milletler daimî temsilciliğine tayin edildi. Böylece yirmi beş yıl Batfdan uzak kaldıktan sonra New York’a gitti ve büyük ilgi gördü. 1955te Pakistan’a döndü. Devlet Başkanı Eyyûb Han’ın kalması yönündeki talebine rağ­men 19S9’da siyasî karışıklıklar yüzünden Pakistan’dan ayrılarak ömrünün kalan kısmını İsviçre, Fas. Portekiz ve İspan­ya’da ilmî çalışmalarla geçirdi. 20 Şubat 1992’de Granada’da öldü.

Siyasî faaliyetlerinin ve gazeteciliğinin yanında önemli bir düşünür olarak tanı­nan Muhammed Esed, İran İslâm Devri-mi’ne karşı çıkmış, İslâm dünyasındaki aşırı hareketlerden rahatsızlığını dile ge­tirmiş, İslâm hukukunun bu şekliyle uy­gulanamayacağını, sistem leştirilmesi ge­rektiğini belirtmiş, İslâm dünyasında ka­dın hakları savunuculuğu yapmıştır. Pa­kistan anayasasında kadınların siyasî par­ti başkanı seçilmesine izin verilmesi onun bu mücadelesinin bir ürünüdür.