Muamma Nedir, Edebiyat Kavramı, Hakkında Bilgi

Muamma. Mesaj gizleme ve çözme yöntemleriyle klasik Arap, Fars ve Türk şiirinde içine isim gizlenmiş beyit ve kıtaları ifade eden bir terim.

Sözlükte “(bir şey) gizli, örtülü ve kapalı olmak” anlamındaki amâ kökünden türe­yen ve ta’miye (sözü gizli ve örtülü söyle­mek, anlaşılmaz hale getirmek] masdann-dan ism-i mef’ûl olan muamma bu nite­likteki sözler için kullanılır. Daha çok dev­lete ait gizli bilgilerin bir yere ulaştırılma­sını sağlayan ilmî muamma ile şairler ve aydınlar arasında yaygın olan edebî mu­amma şeklinde iki çeşidi vardır. İlmî mu­amma, bir metni özel yöntemlerle sadece bilenlerin anlayabileceği bir hale dönüş­türmekle gerçekleşir. Ebû Bekir es-Sûlî, İbnü’d-Düneynîr, İbn Adlan ve İbnü’d-Düreyhim terceme kelimesini “ta’miye”, mütercemi de “muamma” anlamında kulla­nırken İbn Vehb tercemeyi “tebdil ta’miyesi”, Kalkaşendî ise “muammayı çözmek” mânasına almıştır. Ta’miye ve muamma için “ilmü’l-muammâ, ta’miyetü’l-hurûf, remz-merimiz, ibhâm-mübhem” gibi kelimeleri kullanan müelliflerin yanı sıra çağımızda daha çok “şifre” ve Arapçalaş-tırılmış bir şekil olan “teşfîr” tercih edilmektedir.