Molla Fenari Kimdir Hayatı, Eserleri

Molla Fenârî,(Şemsuddin Mehmed) Osmanlı Devleti’nin ilk şeyhülislâmı. (D.1350 – Ö. 1431)

Babasının adı Hamza. Gençliğinde Mevlâna Alaaddin Esved, Şeyh Cemaleddin ve Muhyiddin İbnü’l-Arabî gibi büyük zatlardan ders aldı. Muhyiddin İbnü’I-Arabî’nin çok tesirinde kalmıştır.

Mısır Memlûk Sultanı Müeyyed’in iltifatlarını görmüş ve Mısır âlimlerinden istifade etmiştir. Mahmud Ekmeluddin Bâbertî’ye hizmette bulunmuş, meşhur Simavna Kadısıoğlu Şeyh Bedreddin iie birlikte çalışmıştır.

Osmanlı Sultanı Çelebi Mehmed’in çağrısı üzerine gelmiş ve Bursa kadılığına tayin edilmiştir (1424). Sonra Manastır Medresesi müderrisliği de kendisine tevdi edildi. Vermiş olduğu fetvalarla halkın hukukunu korumada dikkat çekmiş ve II. Murad tarafından “Müftiyyu’l-enâm” Unvanıyla ilk şeyhülislam tayin edilmiştir. Bu üç vazifeyi 6 yıl birlikte yürütmüştür.

Molla Fenârî halk tarafından o kadar çok seviliyordu ki, cuma için camiye çıkacağı zaman halk onu görmek için yola dizilirdi. Sultana karşı halkın hukukunu savunmada ibretli sahneler sergilemiştir; Bir seferinde bir davadan dolayı tanık olarak gösterilen Yıldırım Bayezid’in şahitliğini, onun yüzüne karşı söylediği şu sözlerle reddetmiştir: “Hakk’a ibadet te kusur eden Yıldırım’ın halk hukukunda da laubaliliğe kapılıp yalan yere tanıklık edebilme ihtimali vardır.” Yıldırım gibi bir hükümdara böyle hitab etmesi, o devirde kadının hukuk anlayışını ve hukukun üstünlüğünü göstermesi bakımından oldukça ilgi çekicidir.

Molla Fenârî bu hadiseden sonra Bursa’yı terketmişse de Yıldırım onun tekrar gönlünü almış ve Bursa’ya getirtmiştir. 1402’de Timur Bursa’yı işgal etliği zaman Molla Fenârî de esir düşmüştü.

Hayatının sonlarında gözleri görmez olmuştur. Bursa’da bir cami ve bir medrese yaptırmış, onbin ciltlik bir kütüphane kurmuştur. Nisan 1431 (H.834)’de vefat edince kendi yaptırdığı caminin yanına gömülmüştür.

Dini ilimlerde bir çok eser ortaya koyan Molla Fenârî, müsbet ilimlere dair eserlerde yazmış, ayrıca bir çok şerh ve haşiyeler yazmıştır.

Eserleri _(başlıca)

Fusûlü’l-Bedâyi fi Usûli’ş-Şerâyi (Usul-ı fıkıha dair),
Sûre-i Fatiha Tefsiri,
Ferâiz-i Secâvendi Şerhi (Fıkıh),
İsaguci Şerhi (Mantık),
Uveysâtü’l-Efkâr fi ihtiyari uli’l-‘ Ebsâr