Mehir Nedir, Miktarı, Hakkı, Ne Zaman Verirlir, Ne Kadardır

Mehir (Mehr)  (Ar. i.)

Erkeğin evlenirken kadına verdiği meblağ ve maldır.

İslâm, Hıristiyanlıkta olduğu gibi, kadının erkeğe verilmek üzere (dırahmo) para biriktirmesini yakıştıramamış, bilakis erkeklerin kadına rağbet ettiklerinin bir sembolü olsun diye hediye kabilinden bir meblağın ona verilmesini emretmiştir.

Kur’ân’da Nisâ sûresi 4. ayette “Kadınlara mehirlerini bir bağış olarak verin” buyurulur.

Mehir evlilik akdinin bir rüknü değildir. Bu sebeple evlilik akdi esnasında zikredilmezse yine akid muteberdir. Bu durumda kadın mehr-i misle hak kazanır. Mehir nikahın hükümleri arasında yer alır.

İmam Ebû Hanife’ye göre mehrin en az miktarı on dirhemdir. Mehrin âzamî miktarı ise sınırısızdır. Hz. Ömer bunu 400 dirhemle sınırlamak istemiş, Kureyşli bir kadın “….kadınlara yığın yığın altın vermiş; olsanız bile hiçbir şeyi geri almayın.” Nisâ sûresi 20. âyeti ile itiraz edince onu; haklı görmüş ve sınırlamadan vazgeçmiştir. Bununla beraber Hz. Muhammed’in eşleri ve kızlarına 480 dirhemden daha fazla mehir verilmediği, evliliğin külfetsiz ve kolay bir hale getirilmesi tavsiye edilmiş bulunduğu; göz önüne alınarak mehir miktarının; fazla tutulmamasının iyi olacağı, bu hususta ifratın mekruh olduğu ifade edilmiştir.

Mehir, genel olarak mehr-i müsemma ve mehr-i misil olmak üzere ikiye ayrılır Mehr-i müsemma da Mehr-i muaccel ve mehr-i müeccel diye ikiye ayrılır.

Miktarı tesbit edilen mehir akid anında peşin olarak ödenirse mehr-i muaccel adım alır, Daha sonra ödenmesi kararlaştırılmışsa mehr-i müeccel ismini alır. Mehr-i misil ise, tabirden de anlaşılacağı gibi, kadının emsaline bakılarak takdir edilen mehirdir. Âkid esnasında mehir hiç zikredilmez veya usulüne uygun meşru bir şekilde zikredilmezse o zaman mevzubahis olan mehirdir.

Mehir kadının hakkıdır. Baba veya babanın babası kadın namına mehri alabilirse de mehre sahip olamazlar Kadın razı olmazsa mehrin bunlara verilmesi de geçerli değildir. Ebû Hanife ve diğer fukaha mehir dışında babaya verilecek bir parayı kabul etmemişlerdir, Hukuk-ı Aile karamamesi bu görüşü kanunlaştırmıştır.

Mehir, menkuhe (nikah altına alınan)nin hakkı olup, onunla cihaz (çehiz) yapmaya zorlanamaz. Bir kızı evlendirmek veya teslim için ebeveyn veya akrabasının koca tarafından akçe veya eşyayı sâire almaları yasaklanmıştır