Mahmud Celaleddin Efendi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Mahmud Celâleddin Efendi (ö. 1829) Osmanlı hattatı.

Kafkasya’nın Dağıstan bölgesinde dün­yaya geldi. Doğum tarihi belli olmamakla birlikte 1188’de (1774) yazılmış mükem­mel bir murakkaası görüldüğünden 1163 (1750) yılı civarında doğduğu tahmin edi­lebilir. Babası Nakşibendî şeyhlerinden Mehmed Efendi ile beraber İstanbul’a göç eden Mahmud Celâleddin’in XVIII. yüzyılın üstatlarından Akmolla Ömer, Abdüllatif, Yamakzâde Salih ve Ebûbekir Râşid efendilerden yazı meşketmek isteme­sine rağmen dikbaşlı davranışları sebe­biyle hocaları tarafından talebeliğe kabul edilmediği söylenir. Bunun üzerine Şeyh Hamdullah’ın ve Hafız Osman’ın eserleri­ne bakarak kendi gayretiyle sanatını ge­liştirmiş ve üstat seviyesine çıkmıştır. Ön­celeri bazan Mahmûdü’l-Mevdûd imzasıy­la yazdığı, eserlerinden anlaşılmaktadır. Sonradan Mahmud Celâleddin ismini tercih etmiştir. Mushaf, en”âm-ı şerif, evrâd-ı şerife, dua kitapları, kıta, murakkaa, hilye ve levha şeklinde mükemmel yazıları çok olup bunlar müze ve koleksiyonlarda yer almaktadır. Eski hattatların eserlerine taklit olarak yazdığı kıta ve murakkaaları da dikkate değer­dir. Ancak celî sülüs hattı sert ve durgun ifadesinden, ayrıca harekelerinin zayıflı­ğından dolayı Mustafa Râkım’ın hareketli ve gergin görünüşlü mükemmel tavrına karşı pek tutunamamıştır. Fakat Sultan Abdülmecid’in, hüsn-i hattı Mahmud Celâleddin’in önde gelen talebesi Mehmed Tâhir Efendimden meşketmesi sebebiyle devrin bir kısım hattatları bir müddet da­ha bu yolda devam etmişlerse de Sultan Abdülmecid’in vefatı üzerine bunların çoğu Mustafa Rakım yoluna dönmüştür. Eyüp’teki Mihrişah Valide Sultan Türbe-si’nin 1207(1793) tarihli mermer üzerine celî sülüs yazıları Mahmud Celâleddin’e aittir. Kendisinin Dîvân-ı Hümâyûn’da va­zife aldığına dair bir kayıt yoksa da dîvâ­nî ile yazıp imzaladığı bir kıtası, onun bu hatta da çok başarılı olduğunu göster­mektedir.

Mahmud Celâleddin Efendi, hayatını Boğaz’ın İstavroz semtinde  sürdü­rürken 1245 (1829) yılında vefat edince Eyüpsultan civarındaki Şeyh Murad Der­gâhı hazîresine gömüldü. Mezarının yeri belli olmamakla beraber kabir taşı halen dergâhta muhafaza edilmektedir. Mah­mud Celâleddin Efendi’nin zevcesi Esma İbret de hat sanatında isim bırakan ha­nımlardandır.

TDV İslâm Ansiklopedisi