Mahir İz Kimdir, Hayatı, Eserleri/Kitapları, Hakkında Bilgi

Abdullah Mahir İz (1895-1974) öğretmenliği ve faaliyetleriyle tanınan yazar.

28 Ocak 1895’te İstanbul’da doğdu. Ba­bası Külâhîzâdeler diye anılan bir ilmiye ailesinden, Medine ve Ankara kadılıkların­da bulunmuş Seyyid İsmail Abdülhalim Efendi, annesi de kadı ve şeyhülislâmlar yetiştirmiş bir aileden gelen Râife Hanımdir. Tahsiline babasının kadılıkla görevli bulunduğu Midilli’de başladı; Balıkesir İdâdîsi’nin ilk kısmında okudu. Burada, kendisine hocalık yapmak üzere babası tarafından İstanbul’dan getirilen Saray-bosnali müderris Mahmud Necî Efendi’den Özel dersler aldı; bu hocasından ile-riki yıllarda da çeşitli dersler okudu. Ba­basının tayin edildiği İstanbul, İsparta ve Medine’de rüşdiyeye devam etti. Medi­ne’de Arapça’sını ilerletti. İstanbul’a dön­dükten sonra iki yıl Vefa İdâdî’sinde öğre­nim gördü. Babasının kadı olarak gittiği Ankara’da sultanîden mezun oldu (1916). Aynı okulun ilk kısmında Türkçe muallim-liğiyle elli dokuz yıl sürecek olan öğret­menlik hayatına başladı. Millî Mücadele’-ye katılmak üzere Ankara’ya gelen Meh-med Akif’le birlikte Farsça, Fransızca ve edebiyat alanlarında çalışarak kendini ye­tiştirdi. “Tûf-i Şegaf” başlıklı ilk şiiriyle da­ha birkaç şiirini Maksud Kâmran takma adıyla bu yıllarda Scı’y mecmuasında ya­yımladı. Bir yandan hocalık yaparken bir yandan da Büyük Millet Meclisi’nde zabıt kâtibi, zabıt mümeyyizi ve ikinci grup şe­fi sıfatıyla dört yıl görev yaptı. Bu sırada. Büyük Millet Meclisi hükümetinin Şer’iy-ye ve Evkaf Vekâleti’ne bağlı Te’lîfat ve Tedkîkât-ı İslâmiyye Encümeni üyeliğiyle Ankara’ya gelen Ömer Ferit (Kam) ile ta­nışarak ondan faydalandı. Ankara’nın hükümet merkezi olacağının anlaşılması üzerine meclisteki görevinden ayrıldı ve Sultanselim’deki İmam-Hatip Mektebi’-nin tarih hocalığına tayin edildi (16 Aralık 1924). Üniversite tahsilini tamamlamak üzere önce Eczacı Mektebi’ne, arkasın­dan Kimya ve Hukuk fakültelerine yazılıp bir süre devam ettiyse de nihayet Edebi­yat Fakültesi’ne kaydoldu. Kadıköy Orta Mektebi, Fransız Saint Jean D’Arc Okulu, Halıcıoğlu ve Kuleli Askeri liseleri, Üskü­dar Paşakapı ve Davutpaşa orta mektep­lerindeki hocalığını sürdürürken Edebi­yat Fakültesi’nin derslerini bitirdi. Fakat tezini tamamlayamadan Edremit Orta Mektebi müdürlüğüne tayin edildi (12 Eylül 1933). 1936’da Beykoz Orta Mekte­bi Türkçe öğretmenliğiyle İstanbul’a dö­nünce tezini tamamlayıp 1938 yılında fa­külteden mezun oldu ve Nişantaşı Erkek Orta Mektebi müdürlüğüne getirildi.

Mahir İz’in öğretmenlik hayatının son devrelerinden biri, Haydarpaşa Lisesi’n-deki edebiyat öğretmenliğiyle İstanbul İmam-Hatip Mektebi müdürlüğü (1958-1959) oldu. Çamlıca Kız Lisesi edebiyat öğ­retmeni iken emekliye ayrılan Mahir İz (Ocak 1960), İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nde İslâmî edebiyat tarihi hocalığı ile yeniden mesleğine döndü. Burada ta­savvuf tarihi, hitabet ve irşad derslerini de okuttu (1960-1970). 1960 ihtilâlinden sonra Kur’ân-ı Kerîm’in Latin harfleriyle basılması konusunda danışılmak üzere Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından davet edildiği Ankara’daki bir toplantıda bunun yanlış olduğunu söyleyerek vazgeçilmesi­ni sağladı. Aynı yıllarda Diyanet İşleri Başkanlığı’nca hazırlatılan Kur’ân-ı Kerîm ve Türkçe Anlamı adlı eserin redaksiyon heyetine başkanlık yaptı. Özel Fatih Koleji’nin kurucu müdürü oldu (1965-1968). 9 Temmuz 1974’te vefat eden Mahir İz’in cenazesi 11 Temmuz’daSahrayıcedid Me-zarlığı’na defnedildi. Ölümü üzerine bazı şairler tarafından tarih manzumeleri ve mersiyeler yazılmış, hakkında otuz kadar yazı kaleme alınmıştır. Ayrıca İmam Ha­tip Okulu ve Yüksek İslâm Enstitüsü’nde-ki talebelerinin yayımladığı Tohum der­gisinin 86. sayısı (1975) Mahir İz Özel Sa­yısı olarak çıkarılmış, Marfnara Üniversi­tesi İlahiyat Fakültesi’nin önünden geçen caddeye törenle Mahir İz caddesi adı ve­rilmiştir (19 Haziran 1995).

Şiirlerinde Maksud Kâmran, içtimaî ve edebî yazılarında Namık Yaz, ilmî yazıla­rında Abdullah Söğüt takma adını kulla­nan Mahir İz. özellikle 1960 sonrasında çıkan Diyanet Gazetesi, Sebîlürreşâd, İslâm Düşüncesi, Tohum, Oku, Hilâl, Yeni İstiklâl, Bugün, Ye/u Asya gibi ga­zete ve dergilerde kendi adıyla yazılar ka­leme almıştır. Bu arada dinî ve ilmî yayın yapmak üzere kurulan Sönmez Neşriyat ve Matbaacılık Şirketi’nin iki yıl idare meclisi reisliğini yapmış ve gençler üze­rinde etkili olan haftalık Yeni İstiklâl gazetesinin ilk otuz sayısında başmakale yazmıştır.

Sosyal faaliyetleriyle de dikkat çeken Mahir İz birçok cemiyet ve vakfın kurulu­şuna Katılmış, buralarda aktif hizmetler­de bulunmuştur. Bunlar arasında, Millî Mücadele’yi desteklemek üzere Büyük Millet Meclisi’nin açılışından Önce Anka­ra’da kurulan Azm-i Millî Cemiyeti, An­kara ve İstanbul’da Muallimler Cemiyeti, İmam-Hatip okullarının kurulması ve ya­şatılmasında önemli hizmetler gören İlim Yayma Cemiyeti, İslâmî İlimler Araştır­ma Vakfı ile Millî Kültür Vakfı sayılabilir. Mahir İz, Erzurum’dan bağımsız aday ola­rak 1961 ve 1965 yıllarında senato seçim­lerine katılmışsa da seçilememiştir.

Mahir İz’in en önemli taraflarından bi­ri de çok sevilen bir sohbet adamı ve iyi bir hatip olmasıdır. Yüksek İslâm Enstî-tüsü’ndeki hocalığından itibaren çeşitli fakültelerden Öğrencilerle yaptığı soh­betleri İstanbul’un en güzel mekânlarında birer ilim, irfan ve sanat mahfeli ha­linde yıllarca devam etmiştir.