Maarif Dergisi Tarihçe, Yazarları, Konuları, Hakkında Bilgi

Maârif. 1891-1896 yılları arasında yayımlanmış haftalık fen ve edebiyat dergisi.

Türk matbaacılığında ve yayın hayatın­da önemli bir isim olan Kaspar’ın, ilk sayı­sını 26 Muharrem 13O9’da (l Eylül 1891) neşrettiği Maârif, II. Abdülhamid döne­minin diğer dergileri gibi “siyasiyattan mâada her şeyden bahseden” bir dergi­dir. Perşembe günleri çıkan ve Ahmed Naci’nin imtiyaz sahibi göründüğü dergi genellikle on altı, Kaspar’ın ölümünden sonra sekiz sayfa olarak ve çift sütun üzerine çıkmış, otuz beş sayılık son dönemde yine on altı sayfa yayımlanmış­tır. Son sayısı 10 Eylül 1896’da çıkan der­ginin yirmi altı sayı kabul edilen her cildinde sayfa numaralan teselsül ederek 204 + 35- 239 sayıda 3400 sayfaya yak­laşan bir koleksiyon oluşturmuştur.

II. Abdülhamid döneminin maarif poli­tikası paralelinde Batı dünyasındaki ke­şifler, icatlar, sergiler; astronomi, tıp vb. teknik alanlardaki gelişmelerle ekonomi, eğitim, psikoloji, spor konularına da yer veren Maârifte, özellikle Kaspar’ın ölü­münden sonra İbnürrıfat Sâmih (Sâmih Rıfat) ve İsmail Safâ’nın yönetiminde ede­biyat meseleleri ağırlık kazanmıştır. Der­gide şiir, mensur şiir, hikâye ve edebî mü­lâhazaları çıkan başlıca yazarlar şunlardır: Mehmed Celâl, İbnürrıfat Sâmih, İsmail Safa, Abdülhak Hâmid, Recâizâde Mah-mud Ekrem, Cenab Şahabeddin, Tevfik Fikret, Ahmed Vefa, Faik Esad, Mehmed Ali Ayni, Müstecâbîzâde İsmet, Midhat Bahârî, Muallim Naci, Muallim Feyzi, Muhyiddin Râif (Yengin). Ahmed Remzi (Akyürek). Receb Vahyi, Rıza Tevfik, Ah­med Râsim, Ali Kâmî (Akyüz), Nazıma, Ali Nusret, Âvanzâde Süleyman.

Fransız yazarlarından Guy de Maupassant, G. Ohnet, Emil Zola, Abbe Prevosf-dan tercüme hikâye ve romanların da yer aldığı dergide Mehmed Atâ Bey’in Paul et Virginie tercümesi Fransızca orijinal metniyle beraber verilmiştir. Yerii ve ya­bancı yazarların biyografileri, edebiyat üzerine teori ve tenkit yazıları yanında Maârif imzasıyla sekiz sayı süren “Ural ve Altay Lisanları” ve İsmail Safâ’nın “Mülâhazât-ı Edebiyye”leri de yayımlanmıştır. Dinî konular arasında ramazan ve bayram özel sayıları dışında mezhep imamlarının hayatı, fıkhî bahisler. Rıza Tevfik’in Ali Rı­za Tevfik imzasıyla İbn Haldun üzerine ye­di sayı, A. Şâkir ve Nüzhet imzalarıyla yir­mi sekiz sayı süren Seyyid Şerif el-Cürcânî’den “Ta’rîfât-ı Seyyid” tercümesi bu­lunmaktadır.

Bütün koleksiyonda yerli ve yabancı şahsiyetlere, ilginç olaylara, hikâye ve ro­man illüstrasyonlarına, şehirlere ve meş­hur yapılara, fennî konulara ait olmak üzere SOO’den fazla gravür ve çizim var­dır. Maârifin, çoğu dergide yayımlanmış yazı ve tefrikalardan oluşan “Küçük Ki­taplar” adlı bir yayın serisi de olmuştur. Derginin tam koleksiyonu Hakkı Tarık Us Kütüphanesi’nde bulunmaktadır.

TDV İslâm Ansiklopedisi