Ma Lianyuan (Nurulhak) Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Ma Lianyuan (ö. 1903) Çinli müslüman âlim ve eğitimci.

1840’larda, Orta Asya (Dayin) menşeli geleneksel “ahung” (din âlimi, hoca) aile­sinin çocuğu olarak Yunnan’ın ortaların­da bulunan Xinxing ilçesinde (günümüz­de Yuxi) doğdu. Diğer Çince ismi Zhiben, İslâmî adı ise Nûrulhak’tır. Kendi ifadesi­ne göre ailesi. Hz. Muhammed’in torunu olan Buhara Sultanı Abdülmelik b. Abdülazîz’in yirmi birinci neslinden gelmekte­dir.

Çocukluğunda babasının yanında Arap­ça, Farsça ve Çince kitaplar okuyarak İs­lâmiyet’i öğrendi. Yirmi İki yaşında Hexİ Müslüman Cemaati’nin ahungu olarak tayin edildi ve onlara ileri seviyede İslâmî dersler verdi. Bu dönemde Yunnan’da si­yasî karışıklıklar ortaya çıkmış ve pek çok din âlimi cami ve medreselerden ayrılarak hükümetin hizmetine girmişti. Ülkeyi terkeden Ma Lianyuan, 1869’da hocası Ma Dexing’in yolunu takip ederek dayısıyla beraber hacca gitti. Mekke’de iki yıl ka­lıp İslâmî bilgisini ilerletti ve çeşitli ülke­leri dolaşarak âlimlerle görüştü. 1872’de ülkedeki İslâmî direnişin sona erdiği bir sırada Yunnan’a döndü. Bu sırada cami ve medreseler kapatılmış, yakılıp yıkılmış ve çok sayıda dinî lider öldürülmüştü. Ba­basının işini üstlenerek İslâmî eğitimi tekrar ihya etmeye çalışan Ma Lianyuan, bilgisinin derinliği ve gayretleri sayesin­de Yunnaneselî müslümanlardan destek gördü. Diğer İslâm ülkelerinde uygulanan eğitimi kendi bölgesinde uygulamaya ça­lıştı. Daha kapsamlı bir sistem kurarak Yunnan’i Çin’deki üç önemli İslâm eğitim merkezinden biri haline getirdi (diğer iki­si Shanxi ve Shandong). Modern bir İslâm okulu olarak eğitim veren bu kurum Gü­neydoğu Çin’den gelen müslüman tale­belerin ilgi odağı oldu.