Kadeş Savaşı ve Antlaşması

tarihi_eserler_4/kades-antlasmasi” 247″ 185″
Kadeş Antlaşması Mısır ile Hitit devleti arasında yapılan savaştan sonra gerçekleşmiş tarihteki ilk yazılı antlaşmadır (M.Ö. 1269).

Mısır ile Hitit devleti arasında geçen ilkçağın bu en büyük meydan savaşı, bu iki devletin birbirlerine denk duruma gelmesi ve iktisâdî çıkarlarının Kuzey Suriye üzerinde birleşmesi yüzünden çıktı. Suriye, ilkçağ tarihinde askerlik ve ticâret bakımından çok önemli bir ülkeydi. Hitit Kralı Muvattaliş’in, Şuppiluliuma’nın siyâsetini devam ettirerek Suriye’den vazgeçmemesi, Mısır Firavunu İkinci Ramses’in Suriye’ye hâkim olma isteği, savaşın başlamasına sebep oldu.

Savaş Mîlâttan önce 1274 yılında bugünkü Humus yakınlarında harâbeleri bulunan antik kent Kadeş önünde cereyan etti. Muhârebenin başlarında savaş arabaları sâyesinde Hititler üstünlük sağladılar. Ancak çok geçmeden Hitit Ordusunun yağmaya dalmasını fırsat bilen İkinci Ramses, yardımcı kuvvetlerini getirterek bir baskın düzenledi. Bu baskından sonra savaş Mısırlılar tarafından kazanılmış gibi göründü. Fakat kesin bir sonuç alınamadı ve her iki taraf savaş meydanından çekildi. Üçüncü Hattuşil zamanında da Suriye’ye sâhib olma mücâdelesi devâm etti. Fakat Önasya’da gittikçe güçlenen Asurlular’ın Mitanni ülkesini ele geçirip, Suriye üzerine yürümeleri bu iki devleti telâşa düşürüp birbirine yakınlaştırdı. Neticede Hitit hükümdarı Üçüncü Hattuşil ile Mısır Firavunu İkinci Ramses arasında  de Kadeş Antlaşması imzalanarak savaşa son verildi.

Antlaşmanın temel düzenlemesi bu iki ülkeden birisine yönelik bir saldırı ya da tehdide karşı ötekinin ona yardım edeceği ve savaşa birlikte gireceğidir.

Bu antlaşmaya göre, Kadeş Antlaşması, târihî kaynaklarda bilinen ilk barış ve eşitlik ilkesine dayanan en eski antlaşmadır. Antlaşma çivi yazısıyla gümüş plakalar üzerine Akadca olarak yazılmıştır. Ayrıca Kralın mührünün yanında Kraliçenin (tavananna) mührü de vardır.Anlaşmaya Amor’un sevgilisi II.Ramses ve kralların büyüğü III.Hattuşili gibi övgülerle başlar. Anlaşma müttefiklik,kardeşlik ve saldırmazlık anlaşmasıdır. Anlaşmaya göre,
Mısırlılar, Kuzey Suriye’yi Hititlere bırakmayı kabul etti, kaçakların öldürülmemesi karşılığında birbirlerine teslimine karar verildi. Anlaşmayı körükleyen ise Asur tehlikesinin gelişmesidir. Bu antlaşmanın gümüş levhalara kazınmış olan asıl metinleri kayıptır. Mısır’da tapınakların duvarlarına kazınan antlaşmanın bir nüshası da, Boğazköy (Boğazkale) kazılarında kil tablet olarak bulunmuş olup İstanbul Arkeoloji Müzesinde sergilenmektedir. Kadeş antlaşmasının Hattuşaş’da bulunan çivi yazılı tabletinin büyütülmüş kopyası New York’ta Birleşmiş Milletler Binasında asılıdır.Antlaşmadan sonra iki devlet arasında münâsebetler düzeltilmiş,