İvan Gonçarov Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GONÇAROV, İvan Aleksandroviç (1812-1891)

Rus, romancı. Karakter yaratmadaki ustalığıyla Rus edebiyatının önemli yazarları arasına girmiştir.

18 Haziran 1812’de Simbirsk’te (bugün Ulya-novsk) doğdu, 27 Eylül 1891 ’de Petersburg’da (bugün Leningrad) öldü. Varlıklı bir tüccar ailesinin oğluydu. 1831-1836 arasında Moskova Üniversitesi’nde, 1837-1852 arasında da Petersburg Üniversitesi’nde okudu. Eğitimini tamamladıktan sonra yaklaşık otuz yıl devlet görevlisi olarak çalıştı, bir süre edebiyat metinlerini sansür etmekle görevlendirildi. Tekdüze yaşantısındaki en önemli olay, bir Rus amiralinin sekreteri olarak 1852’de Japonya’ya gitmesidir. Üç yıl süren bu geziye ilişkin gözlemlerini 1856’da yayımlanan Fregat Pallada adlı kitabında topladı.

Gonçarov romanlarında, yaşadığı yıllarda Rusya’da sanayileşmenin ortaya çıkardığı yeni yaşam biçimleri ve insan tipleri ile soylular sınıfının gelenekleri arasındaki çelişkileri yansıtmıştır. Gelenekçiliğin düşgücüyle, iş yaşamının enerjik, pratik tutumu arasındaki çelişki romanlarının odağını oluşturur. Bu aykırılıkları, büyük bir ustalıkla yarattığı canlı karakterler aracılığıyla işlemiştir. Olağanı doğallığı içinde yakalayarak belirginleştiren gerçekçi bir üslubu vardır.

Gonçarov, başlıca üç romanıyla tanınır. 1847’de yayımlanan Obiknovennaya istoriya (“Olağan Bir Öykü1’) adlı romanı, dönemin etkili eleştirmenlerinden V.Belinski’nin tanıtımıyla kısa zamanda ün kazanmıştır. Ancak Gonçarov asıl ününü 1859’da basılan Oblomov romanıyla sağlamıştır. Rus edebiyatında psikolojik gerçekçi romanın başyapıtlarından biri sayılan bu romanda, gene durağan soylu yaşamıyla, yeni gelişen, pratik becerilerle donanmış işadamı tutumunu karşı karşıya koymuştur. Romana adını veren Oblomov, iyi niyetli, cömert ama etkisiz ve kararsız genç bir soyludur. Düşgücünün canlılığına karşın, gündelik yaşamda hareket etmekte güçlük çeker, hatta yatağından çıkmaya karar vermek bile onun için ıstıraplı bir süreçtir. Oblomov bu tutumuyla, sevdiği kadını yaşam dolu, pratik becerileriyle göz dolduran arkadaşına kaptırır. Rusya’da o dönemin belirgin bir kesimini tipleştiren Oblomov’un özellikleri, giderek roman dışında bir anlam kazanmıştır. Ünlü eleştirmen Dobrolyubov bu romandan hareketle “Oblomovculuk nedir?” başlıklı bir deneme yazmıştır. Rusça’da giderek yerleşen “Oblomovculuk” deyimi “tembellik” anlamında kullanılır olmuştur. Gonçarov’un Obriv (“Uçurum”) adlı romanı da benzer bir çerçeveyi temel almıştır.

Gonçarov romanları dışında öyküler, gezi ve eleştiri yazıları da yazmıştır. Rus edebiyatında özellikle karakter yaratmadaki ustalığıyla öne çıkmış, sonradan filme de çekilen Oblomov romanı ile ülkesi dışında da tanınmıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Obiknovennaya istoriya, 1847, (“Olağan Bir Öykü”); Fregat Pallada, 1856; Oblomov, 1858, (Oblomov); Obriv, 1869, (“Uçurum”).

•    KAYNAKLAR: J.Lavrin, Goncharov, 1954; M.Slonim, The Epic of Russian Literatüre, 1950.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi