İbrahim Erzurumi kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

İbrahim Erzurumi kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Ulemadan, şair ve tarihçilerden olup (Canbolad-zade Hocası) adı ile tanınmıştır. 1060 (1650) tarihinde İstanbul’da vefat etti. Matematik [Riyaziye] ilimlerine vukufu vardı. Şiirde «Mülhemi» mahlasını kullanmıştır. Te’lif ettiği eserler basılmamış olup aşağıdadır:

(Tarih-i Müluk-i Rum ve Efrenç), (Şehname fi Hakk-i Sultan Murad-ı Rabi’) arabi ilimlere dair risaleler, ta’likat ve tertib edilmiş (divan.)

«Murad-name» ismindeki umumi tarihi «Camiu’d-Düvel»in kaynaklarındandır. Sultan IV. Murad’ın saltanatı zamanını, vukuatının manzum olarak yazılmasını «Mülhemi»ye emrettiğinden o da, manzumen yazdığı tarihi «Şehinşahname» ünvanıyla isimlendirerek takdim etmiştir. Bu eserde Dördüncü Murad’ın doğumundan itibaren Birinci Sultan Mustafa zamanı tamamen beyan edildikten sonra Dördüncü Murad’ın zamanındaki vukuata geçilerek Bağdad Seferi’nden dönüşüne kadar yazılmıştır. Bağdad Seferi’nden avdetinden sonra Sultan Murad’ın vefatı ikinci cildinin nazmını te’hir ettiği anlaşılıyor.

Kitabin yalnız mukaddimesi Türkçe’dir. Diğer kısımlarının Farsça olmasının sebebini Aşağıdaki beyitlerle beyan ediyor:

Kemal-i şehinşah dine nazar

Olur farisi türkiden sehlter

Mizac-ı Hümayuna Türki zeban

Değil fürsi gibi selis ü revan

Veli Rum mülkünde her has ü am

Bilür şöyleşür Türki dilde kelam

Bu zatın «Fetihname-i Kara Boğdan» adı ile tarihi bir eseri de vardır.

Şiirlerinden :

Libas-ı mustear olmaz mahabbet ehline layık

Kaba-i atlas-ı çarha tenezzül mü eder aşık?

Bu cisr-i masivadan geçmeyince menzile irmez

Göze göstermek olmaz cuy-i eşki aşık-ı sadık.

Kaynak: Osmanlı Müellifleri, Bursalı Mehmed Tahir Bey, Meral Yayınevi, 3. Cilt.