İbrahim bin Agleb Kimdir, Hayatı

İbrahim bin Agleb. Yarı bağımsız Aglebiler Devleti kurucusu (D. ?- Ö. Kayravan, 5 temmuz 812).

Hayatı ve Devletini Kurması

Merv ül-Ruzlu Aglab b. Salim b. İkal Tamimi’nin oğludur. Babası, İbn ül-Asas’in (148=785) senesinde ayrılmasının ardından, Ifrikiya (Tunus, doğu Cezayir, batı Libya) idaresini üzerine almış ve 3 sene sonra (150=767) Hasan b. Harb’in isyanında öldürülmüştü. İbrahim, (179=795 ) yılında, Zab bölgesinin valiligini yaptı. İbn Mukatil’in hataları yüzünden ahali isyan ederek kendisini kovdugu zaman (183=799), İbrahim onun tarafını tuttu ve nizamın iadesinden sonra büyük bir maharetle kendisini halife Harun Reşid ‘e, kendisini gerekli bir kimse olarak, tanıttı. Öyle ki, halife, kumandanı Harsama’nın tavsiyesi üzerine, ona 40.000 dinar vergi mukabilinde Ifrikiya eyaletini, babadan oğula intikal eden bir tımar olarak, verdi; halbuki aynı zamanda Mısır, şimdiye kadar Ifrikiya’ye verdigi 100.000 dinarlık vergiden vareste bırakıldı (cemaziyelahir 184=9 temmuz 800). İspanya’dan ve Fas’tan sonra, Şimdi de Ifrikiya Abbasi imparatorluğundan ayrılmış oluyordu. Az bir süre sonra da onu Mısır’ın takip etmesi mukadder idi.

Yeni hükümdar, Kayravan’in yerine Abbasiya denilen yerde bir başkent kurmaya başladı. Ertesi sene ( 801) orada, Charlamagne’in elçilerini kabul etti ve bunlar, memleketlerine, Afrika’dan bir takım kıymetli hediyeler götürdüler. Seyahatlerinin yegane hedefi şüphesiz ki, bu değil idi; bu sırada Charlemagne’in İspanya’daki Emevilere karşı kendisine bir müttefik aramakta oldugu çok daha muhtemeldir. İbrahim, 186=802’de, Tunus’ta Hamdis Kaysi’nin çıkardığı isyanı bastırdı. Az sonra (189=805) Trablus’ta diger bir ihtilal çıktı ve ahali, Aglebi valisi Sufyan b. Maza’i kovdu. Bu ihtilal bir genel af ilani ile (194=803) daha heniiz bastinlmıştı ki, Ifrikiya’nin ortasında daha vahim bir ayaklanma oldu. Bu isyan hareketinin başında İmran b. Mucalid Ra-bi (Zahabi’de Mucalid yerine Mahlid) ve Kurays b. Tunisi bulunuyordu. Bu isyan sırasında, İbrahim bütün bir yıl, Ab­basiya’de kuşatmasında altında kaldı. Bununla beraber, halifenin kendisine gönderdigi büyük miktarda paralar ile asileri kandirmayı başardı; öyle ki kumandanları İm­ran, kıt’alar tarafindan terkedilerek, Zab’a kati ve İbrahim’in vefatina kadar hiç bir takibe maruz kalmadan orada yaşadı. Trablus, 196=811 senesinde, yeni bir isyana sahne oldu ve bu isyan neticesinde Huvara Haricileri tarafından yağma edildi, İbrahim, oğlu Abdullah’ın kumandası altında oraya bir ordu gönderdi. İlk hamlede başarı kazanan Abdullah, sonradan Rüstemi imami Abdul-Vahhab b. Abdurrahman’ın kumandası altında, Huvara’ye yardım için getirilen Tahert (Tagdemt) Haricileri tarafindan Trablus’da kuşatıldı; 5clire hücum başlamıştı ki, kuşatmadakiler İbrahim’in, 21 şevval 196=5 temmuz 812’de Kayravan’da vefat ettigi haberini aldılar. Abdullah onun yerini bir an evvel eline geçirmekte istical ettiginden AbdulVahhab ile sulh akdetti ve merkezi hariç olmak üzere, bütün Trablus arazisini ve Kastiliya ile Cerba bolgesini ona terketti.