I. Bozkır İsyanı, I. Bozkır Ayaklanması Tarihi, Nedenleri

I. Bozkır Ayaklanması. Temel sebebi, Bozkır ahalisinin Kuvayı Milliye’nin şeriata muhalefet ve İstanbul’daki halifeye ihanet ettiğine inandırılıp bu kuvvetleri bölgede istenmemesinden kaynaklanan ayaklanma.

Damat Ferid Paşa’nın ilk hükümetinde Dahiliye nazırı olan Cemal Bey 1 ay geçmeden bu görevden ayrılmış ve 1919 nisanında Konya valiliğine atanmıştı. Cemal Bey de Damat Ferid Paşa gibi. Hürriyet ve İtilâf Fırkası ileri gelenlerinden Bozkırlı Zeynelâbidin’in de yakınıydı. Ayrıca, Ağustos ayında İngiliz Muhipleri Cemiyeti’ni kuran kişilerle de irtibatlıydı.

Mütareke’de bütün Türkiye üç ordu müfettişliğine bağlı olmak üzere dokuz kolordu bölgesine ayrılmıştı. Konya 1

2. Kolordu’nun merkeziydi. Mustafa Kemal Samsun’a çıktığı zaman, burada ordu müfettişi olarak Mersinli Cemal Paşa bulunuyordu. Cemal Paşa 1919 Haziran sonlarında İstanbul’a izinli olarak gitti ve geri dönmedi. 1

2. Kolordu komutanı albay Selâhattin Bey de, kısa bir süre sonra görevini bıraktı. 11 Eylülde onun yerine atanan Ali Said Paşa, Harbiye nazırı Süleyman Şefik Paşadan sert bir uyarı almıştı: üçüncü Damat Ferid Paşa Hükümeti, -köylere ve kasabalara taarruz ve halkı isyan hareketlerine teşvik ve bu alçaklığa uymayanaları tenkil, hattâ işkence ve tehdit- eden Kuvayı Milliye’ci subaylara karşı kesin tedbirler alınmasını istiyordu. Bu durumda, Ali Said Paşa da kolordu komutanlığından ayrılarak İstanbul’a döndü.

Heyeti Temsiliye, saltanatçı eğilimleri bilinen valinin, askeri otoritenin baskısından kurtulunca büsbütün milli harekete düşmanlık göstereceğinden endişe ederek albay Refet (Bele) Bey’i Konya’ya gönderdi. Vali Cemal Bey 27/28 Eylül 1919 gecesi, polis korumasında trenle İstanbul’a kaçtı. Şehrin ileri gelenleri, Kuvayı Milliye taraftarı, sonradan Ankara Hükümeti’nde Şer’iye vekili olan Hoca Mehmed Vehbi Efendi’yi vali vekili seçtiler. Cemal Bey’in gittiği gün, onun daha önce yaptığı kışkırtmalar sonucu, köylerde padişah yanlısı bir ayaklanma çıkmıştı. Kürdoğlu Musa, Bademlili Hacı Halil ve Güzel Çavuş adlı üç elebaşı, halktan topladıkları bine yakın bir kuvvetle Bozkır kasabasını bastılar. Orada görevli jandarmaları ve bir süvari bölüğünü esir aldılar; Konya’dan gönderilen bir heyetin, ayaklanma yerine Kuvayı Milliye birlikleri sevkedilmeyeceğine, hiç kimsenin cezalandırılmayacağına söz vermesi üzerine, bir hafta içinde ayaklanma yatıştırıldı.