Hafız Post Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HÂFIZ POST ( ? – 1693/1694 )

Türk, besteci. Klasik Türk müziğinin kuruluş dönemi olan 17. yy’ın önde gelen bestecilerindendir.

İstanbul’da doğdu, yaşamı üstüne bilgi azdır. Asıl adı Mehmed’dir. İmamzade Tamburi Mehmed Efendi diye de anılmakla birlikte, asıl Hâfız Post adıyla tanınır. Hâfız, mahlası, Post ise lakabıdır. Kendisine bu lakabın verilmesinin nedeni bir söylentiye göre, gittiği her yere oturmak için yanında bir post taşıması, bir başka söylentiye göre de, vücudunun tepeden tırnağa kıllarla örtülü olmasıdır.

Divan şairi Nâilî’nin korumasında yetişti. Genç yaşta hafız oldu, Hac’a gitti. Başta Niyazi-î Mısrî olmak üzere Halvetîler’in şiirlerini bestelemesi ve kendisini yetiştiren Nâilî’nin de Halvetî olduğu göz önünde tutularak, Halvetî Tarikati’ne girdiği öne sürülür. Tophaneli Mahmud Efendi’den hat (güzel yazı) öğrenmiş, tâlik yazıda ondan icazetname (diploma) almıştır. Müzik öğretmeni, IV.Murad döneminin tanınmış bestecisi Kasımpaşalı Koca Osman Efendi’dir.

Yaşamının son yıllarında resmi görevleri kabul etmiş, divan kâtipliği ve kâğıt eminliği yapmıştır. IV. Mehmed ve Kırım Hanı III.Selim Giray onunla yakından ilgilenmişlerdir. Şiir de yazmış, bestelerinin bir bölümünde şiirlerini güfte olarak kullanmıştır. Ölümüne öğrencisi Itrî tarih .düşmüştür.

Hâfız Post, klasik Türk müziğinin kuruluş aşamasının tamamlandığı parlak dönemde yaşamış; tamburi, hanende ve besteci olarak büyük ün kazanmıştır. Şeyhülislam Esat Efendi, Hâfız Post’un bin dolayında bestesi bulunduğunu belirtir. Bunların pek azı günümüze ulaşmıştır. Birçok tasavvuf, divan ve halk şairinin şiirlerini bestelemiş, edebiyata olan geniş ilgisi, müziğine de yansımıştır. Beste, semai gibi büyük formlar dışında, şarkı, türkü gibi küçük formlarda da besteler yapmıştır. Dinsel, din dışı, hemen hemen her türdeki besteleriyle saraydan tekke çevrelerine ve halka dek uzanan geniş bir kesime seslenmiş; yaşadığı çağda ünü bütün Anadolu’ya ve Iran, Irak, Horasan, Hicaz gibi ülkelere yayılmıştır.

17.    yy’da, Itrî’den sonra en önemli bestecilerden biri olarak tanınır. Notaları günümüze ulaşan pek az sayıdaki bestesi, ezgilerinde lirik bir canlılık görülen, kıvrak, sade parçalardır. Bu yapıtlarda, çağdaşı Itrî’nin ağır, düşünceli üslubu yoktur. “Biz âlûde-î sâgar-î badeyiz” ve “Gelse o şuh meclise…” sözleriyle başlayan Rebâvî Yürük Semai ile, Rast Yürük Semai klasik Türk müziğinin çok tanınmış yapıtlarındandır.

Hâfız Post’un iki güfte derlemesi vardır. Bu iki derleme, Türk müziğinin gelişmesini yansıtmaları açısından önemlidir.

•    YAPITLAR (başlıca): Beste: Dügâh Sakiyi Beste; Hüseynî Hafif Beste; Neva Ağır Sakiyi Beste; Kürdi Yürük Semai; Rebâvî Yürük Semai; Rast Yürük Semai; Hisar Çember Tevşib; Acem Durak. Güfte Derlemesi: Mecmua, (Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan Köşkü Yazmaları No: 1724).

•    KAYNAKLAR: B.S. Ediboğlu, Ünlü Türk Bestekârları, 1962; S.N. Ergun, Türk Musikisi Antolojisi, I, 1942; S.Ezgi, Nazarî ve Amelî Türk Musikisi, II, 1935; R.F.Kam, “Hâfız Post”, Radyo, 71, 1947; H.Yenigün, “Hâfız Post”, Musiki Mecmuası, 114-115, 1957.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi