Fayda Nedir? Fayda Anlamı ve Hakkında Bilgi

Sözlüklerde geçen anlamı : “fayda” ne demek?1. Yarar, kar Cümle içinde kullanımı Bunların faydasından geçtik, zararlarını görmeyelim. – M. Ş. Esendal Umduğum tat demli taze çaydadır / Bir yudum alsan inan ki, faydadır. – F. Halıcı Fayda

kelimenin ingilizcesi: n. use, advantage, benefit, profit, avail, handiness, service, stead, usefulness, utility, grist

Köken: Arapça Fayda ne demek? (Ticari terimler kategorisi) (Utility) Arapça “faide” kelimesinden Türkçe’ye geçme. Bir mal veya hizmetin insan ihtiyaçlarını karşılama özelliği. Herhangi bir mal veya hizmetin belirli miktarının tüketiminden alınan zevk, sağlanan tatmin. Fayda temelde psikolojik bir kavramdır, insan sevdiği, hoşlandığı şeylerden zevk alırken, sevmediği, hoşlanmadığı şeylerden de elem ve ızdırap (disutility) duyar. O bakımdan fayda ve elem birbirinin tersi olan duygulardır. Fayda mutlak değer olarak ölçülebilen bir kavram değildir. Yani uzunluğu metre, ağırlığı kilogram, hacmi metreküp olarak ölçtüğümüz gibi faydayı ölçemeyiz. Fakat fayda hiç ölçülemez de değildir. Faydayı karşılaştırmalı olarak ölçme olanağı vardır. Yani bir malın bir birimi ile diğer bir malın bir birimini tükettiğimizde birinden aldığımız faydanın diğerine eşit, ondan büyük ya da küçük olduğunu belirleyebiliriz. Bu anlamda faydaya Ordinal Fayda, yani sıralamalı veya karşılaştırmalı fayda denir. Mutlak olan ve ölçülemeyen faydaya da Kardinal Fayda adı verilir. Fayda kavramı 1930 lara kadar, Azalan Marjinal Fayda Kanunu şeklinde Klasik Talep Teorisinin temelini oluşturmuştur. O tarihlerde J.R. Hicks ve R.G.D. Ailen kendilerinden önce E. Slutsky ve V.F.D. Pareto’nun Kayıtsızlık Eğrileri konusundaki çalışmalarını yeniden keşfettiler. Eğer fayda ölçülemez bir kavramsa, onu ölçülebilir gibi kabul edilerek kurulan teori de sağlam temele dayanmış olmayacaktı. O nedenle Talep Teorisi kardinal fayda şeklinden çıkartılıp ordinal fayda şeklinde yeniden formüle edildi. Bu iktisadi Analizde oldukça önemli bir aşamaya girilmesi demektir. Ancak bu değişiklikten sonra Talep Teorisinin çoğu sonuçları değişmiş olmayıp sadece ona daha gerçekçi bir açıklama getirilmiş oluyordu.