Domenico Ghirlandaio Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GHIRLANDAIO, Domenico (1449-1494)

İtalyan, ressam. Fresklerinde 15. yy İtalyan resminin çeşitli eğilimlerini yansıtmıştır.

Floransa’da doğdu, 11 Ocak 1494’te aynı kentte öldü. Asıl adı Domenico di Tommaso Bigordi’dir. Alesso Baldovinetti’nin (ykş. 1426-1499) atölyesinde yetişti. Verocchio’nun atölyesinde de çalıştığı sanılmaktadır. Kardeşleri Davide (1452-1525) ve Benedetto (1458-1507) ile birlikte kurduğu atölyede kendisi fresk, kardeşleri de mozaik ve yağlıboya resim dalında uzmanlaşmışlardı. Atölyenin üretiminin büyük bir bölümü, o dönem Floransa’sında giderek zenginleşmekte olan tüccar ve banker ailelerinin verdiği portre siparişlerinden oluşuyordu. Ghirlanda-io’nun tüm yaşamı Floransa ve çevresindeki kasabalarda fresk çalışmalarıyla geçti. 1481-1482 arasında Botticelli ve öbür bazı sanatçılarla Vatikan’daki Sisti-na Şapeli’nin dekorasyonunda çalıştı. Son dönem fresklerinin uygulamalarında yanında çalışan oğlu Ridolfo (1483-1561) ve Michelangelo gibi yardımcıların büyük bir payı vardır.

Ghirlandaio’nun ilk çalışmalarından Floransa yakınlarında Brozzi’deki Sant’ Andrea Kilisesi’nde yaptığı fresklerde öğretmenleri Baldovinetti ve Verocchio ile Fra Filippo Lippi’nin etkileri görülür. İlk kez Sistina Şapeli için yaptığı Isa ilk Havarileri Çağırıyor ve şimdi kaybolmuş olan Isa’nın Göğe Yükselmesi adlı yapıtlarında, 15. yy’m geleneksel biçim anlayışından ayrılarak, Massaccio’nun hacim, Pollaiuolo’nun hareket ve Verocchio’nun ışık anlayışlarını bütünleştirmiştir. Genellikle durağan ve dengeli bir düzen anlayışı üstüne temellenen kompozisyonları birer bütün olarak değil, daha çok tek tek figürlerde ve ayrıntılarının işlenmesinde etkili bir boyut kazanır. Onun ayrıntılara önem veren tutumunda Flaman resminin etkileri büyüktür. Aziz Hieronymus ile Yaşlı Adam ve Torunu adlı yapıtlarında bu etkiler çok açık bir biçimde görülür. Ancak ayrıntı tutkusu, görkemli ve törensel bir hava yansıtan kompozisyonlarının birçoğunda bütünlüğü bozan bir etki yapar. Bazı resimlerinde arka planları süsleyen Floransa ve San Gimignano görüntüleri ile figür grupları başarılı bir biçimde bütünleştirilmiştir. Bakire Meryem’in Doğumu gibi başka bazı yapıtlarının arka planında Floransa’nın ileri gelen kadınlarını temsil eden figürlerinin yanında yer verdiği Antik kabartmalar, konuya anlatım kazandırmaktan çok, onun Antik sanat bilgisini ve hareketi betimlemedeki ustalığını gösterir.

1486-1490 arasında Santa Maria Novella Kilisesi’nde yaptığı Bakire Meryem ve Vaftizci Yahya fresk dizileri ile Uffizi’deki Müneccim Kralların Bağlılık Sunuşu, yapıtları içinde onun üslubunu en iyi yansıtanlardır.

•    YAPITLAR (başlıca): Sant’Andrea Kilisesi freskleri, 1470, Brozzi; Badia Kilisesi freskleri, 1479, Settima; San Donato Kilisesi freskleri, 1480, Poluerosa; Son Yargı dizisi, 1480, Ognissanti, Floransa; Aziz Hieronymus, 1480, Sistina Şapeli, Vatikan, Aziz Francesco’nun Yaşamından Sahneler, 1485, Santa Trinata Sasetti Şapeli, Floransa; Çobanların Bağlılık Sunuşu, 1485, Santa Trinata Sasetti Şapeli, Floransa; Bakire Meryem ve Vaftizci Yahya dizisi, 1486-1490, Santa Maria Novella Kilisesi, Floransa; Müneccim Kralların Bağlılık Sunuşu, 1487, Uffizi, Floransa; Yaşlı Adam ve Torunu, (t y), Louvre, Paris.

•    KAYNAKLAR: G.S. Davies, Ghirlandaio, 1909; J. Lauts, Ghirlandaio, 1943.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi