Tarih

Cevat Abbas Gürer Kimdir, Hayatı, Eserleri

Mehmet Cevat Abbas Gürer. Türk asker, siyasetçi, Mustafa Kemal Paşa’nın Başyaveri (D. 1887, (bugün Sırbistan) Niş – Ö. Yalova. 1943) , Meclis-i Mebusan ve TBMM I.,II. ve V.dönem Bolu üyesi.

Şerif Abbas Bey’in oğludur. 13 Aralık 1905’te Harp Okulu’na girdi. 1 Eylül 1908’de Piyade Teğmen rütbesiyle mezun oldu. 3. Ordu emrine verildi. Manastır Harp Okulu‘nda öğrenci iken İttihat ve Terakki Cemiyeti‘ne girdi. 19. Alay’da görevli olarak Preşova, Komanova, Koçana ve Köprülü‘de bulundu. Aralık 1910’da Selanik Yedek Subay Adayları Talimgâhı’nda görevlendirildi. Mart 1911’de Takip Taburu’yla Selanik ili sınırları içinde eşkıya takibinde görev aldı. Yılın sonunda 37. Alay Yaverliği’ne atandı. 19 Ekim 1912’de üsteğmenliğe yükseltilerek 3 Şubat 1913’te inzibat subayı olarak İstanbul Merkez Komutanlığı emrine atandı.

I. Dünya Savaşı seferberliğinde açılan Yedek Subay Talimgâhı’nda ek görev olarak bölük komutanlığı yaptı. 16 Nisan 1915’te Anafartalar Grubu Kurmayı’na verildi. 13 Aralık 1916’da yüzbaşı oldu. 16. Kolordu Komutanı Mustafa Kemal Paşa’nın yaverliğine atandı. Savaş süresince yaver olarak Mustafa Kemal Paşa‘nın maiyetinde bulundu. Mütarekeden sonra Yıldırım Ordular Grubu’nun lağvı üzerine Harbiye Nezareti emrine verilen Mustafa Kemal Paşa ile birlikte 13 Kasım 1918’de İstanbul’a geldi.

İşgal altındaki İstanbul’un hazin manzaralarını Mustafa Kemal Paşa ile birlikte gördü. İstanbul limanında demirli işgal donanma gemilerinin arasından geçerken, Mustafa Kemal Paşa’nın “Geldikleri gibi giderler!.” sözünü söylediği kişi, yaveri Cevat Abbas Gürer’di. 30 Nisan 1919’da merkezi Erzurum’da bulunan 9. Ordu Müfettişliği’ne atanan Mustafa Kemal Paşa’nın yaveri olarak Bandırma Vapuru’yla 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktı.

Cevat Abbas, Samsun’dan Erzurum’a varıncaya kadar Mustafa Kemal’in yazışma işlerini yönetti. Erzurum Kongresi arifesinde İstanbul Hükümetinin görevlerine son vermesi üzerine buna tepki olarak Mustafa Kemal askerlikten ayrılınca Cevat Abbas da aynı hareketi yaptì; Kongre sonunda seçilen Heyeti Temsi-liye’nin başkâtipliğine getirildi. Sivas Kongresi’nde Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Cemiyeti mensuplarının Meclisi Mebusan seçimlerine girebilmeleri görüşü benimsenince Bolu’dan milletvekili seçildi ve İstanbul’a gitti. Meclisi Mebusan dağıtıldıktan sonra Ankara’ya döndü ve Birinci TBMM’ye Bolu milletvekili olarak katıldı. Erzurum’da istifa etmesiyle son bulan askerlik hayatı 1920’de yeniden başladı ve yüzbaşı rütbesiyle Kurtuluş Savaşı’na katıldı, bu arada Yozgat Ayaklanması’nın bastırılmasında yararlık gösterdi. Bu çalışmalarından dolayı kendisine İstiklâl Madalyası verildi; rütbesi de 1923’te binbaşılığa yükseltildi. Kurtuluş Savaşının bitiminden sonra Cevat Abbas’ın hayatında yeni bir dönem başladı.

1924 te kurulan ve başlıca ortakları Kılıç Ali, Nuri Conker, Recep Zühtü, Salih Bozok gibi, Mustafa Kemal’in yakınlarından meydana gelen İş Bankasının durucuları ve hisse sahipleri arasında Cevat Abbas da vardı. Daha sonraki siyasi tartışmalarda “İş Bankası Grubu” olarak anılan kişiler arasına giren Cevat Abbas iş hayatına atıldı. Gürer’in yasama hayatı. 1941’e kadar aralıksız olarak beş dönem sürdü. Bu arada Mustafa Kemal’in yakınlarından biri olarak Çankaya Köşkü’nün gedikli misafirleri arasında kaldı ve Mustafa Kemal’in çevresiyle ilişkilerinde daima etkili oldu. 4 Temmuz 1943’te Yalova’da öldü. Mustafa Kemal’le ilgili hatıralarını, Ebedî Şef Kurtarıcı Atatürk’ün Zengin Tarihinden Birkaç Yaprak (1939) adlı kitapta topladı. Yeni baskılarında Atatürk’ün Yaveri Cevat Abbas Gürer, Cepheden Meclise Büyük Önder ile 24 yıl adıyla yayınlanmıştır.

İlgili Makaleler