Nedir ?

Celal bayar Nedir Ne Demek, Anlamı, Hakkında Bilgi

Celal bayar nedir? Türkiye Cumhuriyetinin üçüncü cumhurbaşkanı. Bursa’nın Umurbey köyünde 1883 yılında doğdu. Babası Abdullah Fehmi aynı köyde baş öğretmendi. Mahmud Celal (Bayar) ilk ve orta tahsilini babasının yanında yaptı Gemlik mahkeme ve reji kalemlerinde memur oldu. Sonra Bursa’daki Ziraat Bankasında vazife alıp burada siyasi hayata atıldı. İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra Bursa’da İttihat ve Terakki Cemiyetinin şubesi açılınca, buraya girdi ve kısa zamanda yükseldi. İttihat ve Terakki Cemiyetinin çalışmalarında kısa zamanda sivrildi. Bursa ve İzmir’in İttihat ve Terakki Cemiyetinin genel sekreteri oldu. Birinci Dünya Savaşı ve İttihat ve Terakkinin akıl almaz icraatı, imparatorluğu felakete götürdü.Memleket, yabancılar tarafından istila edildi. Mahmud Celal, Müdafaa-i Hukuk-i Osmaniye Cemiyetine girdi (1918). Arkasından İstiklal Savaşının başlaması üzerine Anadolu’ya geçti. Ege bölgesinde hoca kisvesiyle ve Galib Hoca adıyla köyleri dolaştı. Birinci Büyük Millet Meclisine, Saruhan milletvekili olarak katıldı. Bundan sonra Mahmud Celal için faal bir çalışma başladı. 1921’de İktisad Vekili oldu, Lozan Konferansı ilk heyetine müşavir olarak katıldı. İkinci TBMM’ne İzmir üyesi olarak girdi. İmar ve İskan Bakanlığına getirildi (1924). 1932’de tekrar İktisat Vekili ve 1937’de Başbakan oldu. 1939 yılına kadar bu görevde kaldıktan sonra siyasi mücadelesini hızlandırıp 5 Kasım 1946’da Halk Partisinden ve milletvekilliğinden istifa etti. 7 Ocak 1946’da Türk siyasi döneminde çok partili hayatın ilk başlangıcı olan Demokrat Partiyi arkadaşlarıyle birlikte kurdu. Parti, ilk girdiği 1946 seçimlerinde, 65 milletvekiliylemeclise girdi. 14 Mayıs 1950’de yapılan seçimlerde parti 306 milletvekiliyle çoğunluğu sağlayınca Celal Bayar Cumhurbaşkanı seçildi. Parti başkanlığından ayrılmasına rağmen, hükumetin politikasının berilenmesinde önemli rol oynadı. Türkiye Cumhuriyetinin üçüncü cumhurbaşkanı olarak 10 yıl görev başında kaldıktan sonra, 27 Mayıs 1960 günü yapılan ihtilalle baş sorumlu olarak tevkif edildi. Yassıada’da Demokrat Parti ileri gelenleriyle beraber muhakemesinin sonunda idama mahkum edildi (15 Eylül 1961). Cumhurbaşkanı tarafından cezası müebbet hapse çevrildikten sonra rahatsızlığı sebebiyle 7 Kasım 1964’te serbest bırakıldı. Bundan sonra eski Demokrat Partililerin siyasi haklarının geri verilmesi için mücadele etti. 1968’de Bizim Ev adıyla bir kulüp kurdu. 1973 seçimlerinde Demokratik Partiye destek verdi. 1975’ten sonra Adalet Partisini destekledi. 1980 ihtilalini destekledi. Celal Bayar, Ben de Yazdım adıyla hatıralarını yazdı. 105 yaşındayken Ağustos 1986’da öldü. Kabri, doğum yeri olan Gemlik-Umurbey’dedir. Laiklik konusunda çok hassas olan Bayar, düşünce ve inanç hürriyetine büyük sınırlamalar getiren Türk Ceza Kanunu’nun 163. maddesine 1949’da bazı ilavelerin yapılması hususunda CHP başbakanı Şemsettin Günaltay’ı desteklemiştir. Atatürk’ü sevmenin milli bir ibadet olduğunu daha 1930’larda söylemiş ve bunu zaman zaman tekrarlamıştır. Nitekim onun gayretleriyle 1951’de Atatürk’ü koruma kanunu çıkarılmıştır. Bu konulardaki katı tutumu halkın tepkisini çekmiştir. Diğer yandan dış politikada batı yanlısı bir politika takip edilmesinde etkili olmuştur. ABD ile imzalanan birçok ikili anlaşma onun eseri olup, çoğu meclisten geçmemiştir. Türkiye’yi küçük bir Amerika haline getirmeye çalışmıştır.

İlgili Makaleler