Cafer Bey Kimdir, Hayatı, İdamı, Hakkında Bilgi, -Kaptan-ı Derya-

Cafer Bey, (ö. 926/1520) Osmanlı kaptan-ı deryası.

Hayatının ilk devreleri hakkında bilgi yoktur. Kaynaklarda adına ilk defa, Ka­pı ağası iken Gelibolu sancak beyliğiyle kaptan-ı deryalığa getirilmesi münase­betiyle rastlanır. Muhtemelen devşirme olup Enderun’da yetişti; önce kapı ağa­sı, sonra da kaptan-ı derya oldu (922/ I516). Yavuz Sultan Selim’in Mısır seferi sırasında deniz yollarının güvenliğini sağ­lamak için gerekli olan donanmanın ha­zırlanmasına çalıştı. Bu maksatla başla­tılan tersaneyi genişletme faaliyetlerin­de büyük hizmetleri oldu. 300 gemi in­şa tezgâhı bulunması planlanan ve Galata’dan Kâğıthane deresine kadar olan yerde kurulan İstanbul tersanesi 1515′-te onun gayretleriyle tamamlandı. Ya­vuz Sultan Selim’e takdim ettiği arîzasında açıkladığı gibi Galata ve Gelibo­lu tersanelerinde 106 gemi hazırlayarak Mısır’a gönderdiği sırada Mısır’ın fethi haberi geldi. Bunun üzerine Cafer Bey büyük bir donanmayla Mısır’a hareket etti. Memlûk donanmasını teslim alarak Doğu Akdeniz’de Osmanlı hâkimiyetini sağladı. Yavuz’un İstanbul’a göndermek istediği kimselerle pek çok eşyayı ve ya­ralıları merkeze o getirdi (1517).

Mısır’ın fethinden sonra İstanbul’a dö­nen Yavuz Sultan Selim deniz işlerine önem vererek Cafer Bey’den büyük bir donanma hazırlamasını istedi. Padişah aslında Rodos’un fethini tasarlıyordu. Büyük bir gizlilik İçinde süren hazırlık­lar sırasında bir kadırganın izinsiz ola­rak denize indirildiğini gören Yavuz bu­na çok kızarak Cafer Bey’in idamını em­retti. Ancak Sadrazam Pîrî Mehmed Paşa’nın araya girmesiyle kaptan-ı derya ölümden kurtuldu.

Cafer Bey meslek olarak denizcilikten yetişmediği halde disiplini ve gayreti sa­yesinde donanmaya düzen verdi. Ancak Özellikle Yavuz devrindeki sert ve şid­detli hareketlerinden dolayı halk ara­sında Kanlı Cafer olarak ün yaptı. Kanu­nî Sultan Süleyman’ın saltanatının ilk yı­lında hakkındaki şikâyetler daha da art­tı. Celâlzâde Mustafa Celebi’nin kaydına göre kan dökücü ve zalim bir kişi olan Cafer Bey, bir kethüdasının merkeze ge­lip kendisinden şikâyet etmesi üzerine önce görevinden uzaklaştırıldı; daha son­ra yapılan teftiş sonucu suçlan sabit gö­rülerek idam edildi.

Diyanet İslam Ansiklopedisi