Bağdat Paktı Nedir, Kurulması, Üyeleri,

Bağdat Paktı. Türkiye, Irak, İngiltere, İran ve Pakistan arasında kurulan Ortak Savunma ve Bölgesel İşbirliği Teşkilatı.

Bağdat Paktı da, Balkan Paktı gibi, eşyanın tabiatına uygun olmayan, dış etkilerle ve NATO ile SEATO arasındaki boşluğu doldurmak amacıyle kurulan ve bu sebeplerle de başarılı işlemesi mümkün olmayan, yapay bir sistem meydana getirmiştir.

Amerika 1950’lerde Ortadoğu’nun güvenliği meselesini ele almıştı. Gerçekte bu Amerika’nın Sovyetler çevresinden geçirdiği kendi güvenlik çemberinin güçlendirilmesi endişesinden başka bir şey değildi. Bu güvenlik, Amerika’nın belirttiğine göre doğrudan doğruya Sovyetler Birliği’nce ve dolaylı olarak komünizmin bölgeye sızdırılması yoluyle tehdit altındaydı. Ortadoğu devletleri bu tehlikeyi tek başlarına önleyemezlerdi; ama doğrudan doğruya bir batılı devlete de bağlanmak istemiyorlardı. Bu yüzden Amerika, bölgede kurulacak bir teşkilâtın liderinin Türkiye olabileceğini düşünüyordu. Nitekim bu konuda Türk Hükümeti’ne danışmış ve olumlu cevap almıştı.

Bu girişimin ilk sonucu Türkiye ile Pakistan arasında, 2 Nisan 1954’te Karaçi’de imzalanan antlaşma oldu. Bu antlaşma bir ittifak ve karşılıklı yardım antlaşması olmamakla birlikte, tarafların ortak çıkarlarını ilgilendiren uluslararası sorunlarda birbirlerine danışmalarını ve en geniş ölçüde işbirliği yapmalarını öngörüyordu ve diğer devletlerin katılmalarına açık tutuluyor.

Bölgede, idarecileri Batı’ya yönelme eğiliminde olan bir başka devlet Irak’tı. Bu devleti de Türkiye ile yapacağı ikili bir antlaşma ile Batı’ya bağlamak mümkündü ve Türkiye bunu yapmak istiyordu, Irak ile yapılacak bir antlaşma, İngiltere’yi de çok yakından ilgilendiriyordu; çünkü İngiltere’nin 1930 tarihli bir antlaşma gereğince, Irak’ta bazı üsleri vardı: fakat bu antlaşma 1956’da sona erecekti.
Türkiye ile Irak arasında yapılacak bir güvenlik ve ittifak antlaşması, diğer devletlerin katılmasına açık tutulunca İngiltere buna katılabilir ve Irak’taki üslerini, bu kez, bu antlaşmaya dayanarak koruyabilirdi.
Bu nedenlerle İngiltere, antlaşmanın yapılmasını teşvik etti. Irak Başbakanı Nuri Sait de aşırı bir İngiliz yanlısıydı.

Bağdat Paktı olarak anılan Türkiye ile Irak arasında Karşılıklı İşbirliği Antlaşması 24 Şubat 1955’te Bağdat’ta imzalandı. Antlaşmanın, yürürlüğe girmesi için onaylanması ve onay belgelerinin en kısa sürede Ankara’da değişimi gerekiyordu. TBMM 24 şubatta İmzalanan antlaşmayı 26 Şubat 1955’te onaylandı.
Konunun devamı…