Andre Martinet Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MARTINET, Andre (1908 – Châtenay-Malabry, 16 Temmuz 1999)

Fransız, dilbilimci. Yapısal dilbilim çizgisinde gelişen İşlevsel Dilbilim Okulu’nun en önemli kuramcılarındandır.

Fransa’nın Savoie bölgesinde doğdu. Çocukluğunu geçirdiği yörede çeşitli ağızların konuşulması iki dilliliğin daha o zamandan ilgisini çekmesine neden oldu. Sorbonne Üniversitesi’ne giderek İngilizce Bö-lümü’nü bitirdi. 1937’de doktorasını verdi. Aynı yıl Kopenhag’da, Germen dillerinde ünsüz ikilenmesi üzerine bir çalışma olan ilk kitabı La gemination consonantique d’origine expressive dans les langues germaniques’i (“Germen Dillerinde Anlatımsal Kökenli Ünsüz İkilenmesi”) yayımladı. 1938’de Ecole Pratique des Hautes Etudes’de dilbilim dersleri vermeye, sesbilim (fonoloji) incelemeleri yapmaya başladı. II.Dünya Savaşı’nda tutsak oldu. Bulunduğu kamptaki Fransız tutsakların konuşmalarını inceledi ve bu çalışmasını 1945’te La prononciation du français contemporain (“Çağdaş Fransızca’nın Telaffuzu”) adıyla yayımladı. 1946’da ABD’ye gitti. New York’ta Word adlı derginin çıkartılmasında önemli rol oynadı ve bu dergiyi 1960’a değin yönetti. 1947’de New York’taki Columbia Üniversitesi’nin Dilbilim Bölümü başkanlığına getirildi. 1949’da sesbilime işlevsel bir açıdan yaklaştığı Phonology as Functional Phonetics’i (“İşlevsel Sesbilgisi Olarak Sesbilim”) yayımladı.

Martinet, Amerika’da bulunduğu sürede yapısalcı dilbilimin gelişmesini yakından izledi. 1955’te Paris’e döndü, yeniden Ecole Pratique des Hautes Etudes’de derslerine başladı. Aynı yıl artsüremli (diakronik) sesbilim görüşlerine yer verdiği ve en önemli kuramsal yapıtlarından biri olan Economie des changementsphonetiques’ (“Sesbilgisel Değişikliklerde Tutumluluk”) çıkardı. 1962’de yayımlanan A Functional View of Language’de (“Dilin İşlevsel Bir Görünümü”) dile işlevsel yaklaşımın uygulanmasını anlattı. 1965’te birlikte çalıştığı arkadaşlarıyla La Linguistique adlı bir dergi çıkardı. Bu dergi 1977’de, Martinet’nin öncülüğünü yaptığı İşlevsel Dilbilim Okulu’nu tanıtmak ve yaymak amacıyla Paris’te kurulan ve Martinet’nin onursal başkanı bulunduğu SILF’in (Societe Internationale de Linguistique Fonc-tionelle – Uluslararası İşlevsel Dilbilim Derneği) resmi yayın organı oldu. Martinet 1980’de Türkiye’ye geldi ve İstanbul Üniversitesi’ne bağlı Yabancı Diller Yüksek Okulu’nda (bugün Edebiyat Fakültesi Yabancı Diller Eğitim Bölümü) ve Ankara’da Türk Dil Kurumu’nda işlevsel dilbilim üzerine konuşmalar yaptı.