Albert Louis Gabriel Kimdir, Kısaca Hayatı, Eserleri, Hakkında Kısa Bilgi
GABRIEL, Albert-Louis (1883-1972)
Fransız, arkeolog, mimar ve edebiyatçı. Türk mimarlık tarihinde ilk kent monografilerini hazırlamıştır.
Haut-Marne bölgesindeki Cerizieres kasabasında doğdu, Bar-sur-Aube kasabasında öldü. Babası da mimardı. İlk ve ortaöğrenimini Bar-sur-Aube’de tamamladıktan sonra Ulusal Güzel Sanatlar Okulu’nda mimarlık öğrenimi gördü. Aynı zamanda, Paris Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne devam ederek 1921’de edebiyat doktoru unvanım aldı. Mimarlık öğreniminden sonra 1908-1911 arasında Atina Arkeoloji Enstitüsü mimarı olarak Delos Adası kazılarında çıkan kalıntıların rölevelerini yaptı. 1910’da Almanya ve İspanya’da, 1911’de İstanbul’da bulundu. 1914’te Rodos Adası’ndaki Orta Çağ yapıtlarıyla ilgili incelemelere katıldı. 1919-1920’de Mısır Fustat kazılarında çalıştı.
I. Dünya Savaşı’nın ardından 1920-1922 arasında Rodos Adası’ndaki çalışmalarına devam etti. 1923’te Caen Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde sanat tarihi doçenti oldu. 1925’te Doğu Fransa Alsas Strasbourg Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde ve 1926’da da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü’nde sanat tarihi dersleri verdi. 1931’de İstanbul’daki Fransız Elçiliği’nde Fransız Arkeoloji Ensti-tüsü’nü kurdu. 1941’e değin kurumun başkanlığını sürdürdü. II. Dünya Savaşı çıkınca Fransa’ya döndü ve College de France’da İslami Doğu sanatları profesörlüğüne atandı. Savaş bitince 1945’te Enstitü başkanlığına geri dönerek 1956’ya değin bu görevde kaldı.
Türkiye’de olduğu süre içinde, 1932’de Güneydoğu Anadolu, 1934’te Irak ve İran’da, 1936’da Suriye’de inceleme gezilerine çıktı. 1951’de Anadolu dergisinin yayımını başlattı.
Yoğun akademik çalışmalarının yanı sıra 1932’de Alman Arkeoloji Enstitüsü üyesi, 1933’te Fransız Akademisi muhabir üyesi, 1940’ta Ankara Türk Tarih Kurumu onur üyesi oldu, kendisine Ankara Üniversi-tesi’nce onursal doktorluk verildi. Legion d’honneur nişanının şövalye rütbesini aldı.
Gabriel’in Selçuklu ve Erken Osmanlı mimarlıkları üstüne yaptığı yapı çözümlemeleri günümüzde de değerlerini korumaktadır. Türk mimarlığı üstüne yazdıklarından başka gerek Anadolu dışı, gerekse Anadolu arkeolojisi konularında çok sayıda makalesi vardır.
• YAPITLAR (başlıca): La çite de Rhodes, 2 cilt, 1930, (“Rodos Kenti”); Monuments turcs d’Anatolie, 2 cilt, 1931-1934, (“Anadolu’daki Türk Anıtları”); Voyages arc-heologiques dans la Turquie orientale, 2 cilt, 1940, (“Türkiye’nin Doğusunda Arkeolojik Gezi”); Phrygie, euploration archeologique, 1941-1965, (“Frigya’da Arkeoloji Araştırmaları”); Chateaux turcs du Bosphore, 1943, (“Boğaziçi’nde Türk Hisarları”); Une capitole turque: Brousse, 2 cilt, 1958, (“Bir Türk Başkenti: Bursa”).
• KAYNAKLAR: S. Eyice, “Prof. A. Gabriel’in Türk Sanatı Dışındaki Çalışmaları”, Türk Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, 180, 1957; S. Eyice, “Nekroloji: Prof. Albert-Louis Gabriel”, Belleten, VII, (147), 1973; J. Laroche, “Albert Gabriel: Le plus turc des Français”, Turaca, IV, 1972.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi