Akciğer kanseri

Akciğer kanseri akciğer ve akciğeri çevreleyen dokulardan gelişen tümöral yapıdır.

Akciğer kanseri akciğer dokularındaki hücrelerin kontrolsüz çoğaldığı bir hastalıktır. Bu kontrolsüz çoğalma, hücrelerin çevredeki dokuları istila etmeleri veya akciğer dışındaki organlara yayılmaları ile (metastaz) sonuçlanabilir. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) raporuna göre akciğer kanseri tüm dünyada kanser türleri arasında, erkeklerde en sık ölüme neden olan birinci, kadınlarda ise ikinci kanser türüdür, ve tüm dünyada her yıl yaklaşık 1,3 milyon ölüme neden olmaktadır

Temel olarak iki grupta sınıflandırılır.

1. Küçük hücreli akciğer kanseri.
2. Küçük hücreli dışı akciğer kanseri (tüm vakaların % 80’ni ni oluşturur.)

Kanser hücrelerinin davranışları birbirinde farklı olduğu için tedavileri de farklılık gösterir.

Bazı insanlar akciğer kanseri gelişimi yönünden diğer insanlardan daha fazla risk altındadır.  Bunun anlamı bu grup insanda mutlaka kanser gelişeceği demek değildir. ama diğer grup insanlardan daha fazla risk taşıdıklarını ifade eder.

Sigara içicileri: Sigara dumanı akciğerin normal kendini temizleme işini hasara uğratır ve sigara dumanındaki kanser oluşturucu ajanlar normal akciğer hücrelerini etkileyerek kanser oluşumunu başlatırlar.

• Pasif İçiciler
• Aktif içicilerle  aynı riski taşımaktadırlar.
• Rodon gazına maruz kalma
• Asbeste maruz kalma
• 1970’ den beri gemi imalatı ve bina yapımında kullanılan materyal olup  asbest fiberleri solunum yolu ile ile alındığında tehlike oluştururlar.
• Diğer Kimyasal Ajanlara Maruz Kalma
• Bunlar arasında Arsenik, Vinil klorid, Nikel, Klormetileter ve Mustard gazı (hardal gazı) sayılabilir.
• Fakir Bir Diyetle Beslenme
• Diyetin sebzeden ve meyve den fakir fakat yağdan (doymuş yağdan zengin  hayvansal orjinli yağlar gibi) ve alkolden zengin olması.

AKCİĞER KANSERİ NASIL ÖNLENEBİLİR ?

Basit ama en önemli basamak hiç bir zaman sigara içmemek veya içiyorsanız hemen bırakmanızdır. Akciğer kanser vakalarının % 90’ sebebi sigara içimidir. Sigara kullanan bir kişi sigarayı bıraktığında 10 yıl sonra ancak hiç içmemiş kişilerin konumuna gelebilir.

Sigara içicilerinde üst gastrointestinal sistem kanserleri (ağız,farenks,larenks, özafagus) görülme riskini  arttırmaktadır. Ayrıca mesane, böbrek,kalın barsak,ve serviks kanseri oluşumunda önemli rol oynar. Sigara koroner kalp hastalığı, bronşit,anfizem, inme riskini de artırmaktadır.

Kendinizde akciğer riskini azaltmak istiyorsanız yapacağınız en önemli şey sigarayı bırakmanızdır. Şunu unutmayın ki akciğer kanserinin % 20’ si hiç sigara kulanmamış kişilerde görülebilmektedir. Sigara içmeyenler, sigara içen yakınlarının, arkadaşlarının sigara dumanına maruz kalmamaları için onlara kibarca sigaralarını uygun yerlerde (oda veya bina dışında) içmelerini rica etmelidirler.

Akciğer Kanser Riskini Azaltan 5 Aşama

1. Aşama:  SİGARA İÇMEYİN VEYA HİÇ BİR TÜTÜNÜ KULLANMAYIN.

Şayet sigara içiyorsanız hemen bırakın içmiyorsanız sigara dumanından  uzak durun.

2. Aşama:  BOL MİKTARDA MEYVE SEBZE TÜKETİN.

En azında günde 5 porsiyon sebze ve meyve tüketin.

3. Aşama:  DÜŞÜK YAĞLI YİYECEKLERİ SEÇİN.

Yiyecek ve içeceklerde düşük yağ oranı taşıyanları seçin, kırmızı et ve et ürünlerini kesin,daha az kek,bisküi, pasta tüketin.

4. Aşama:  FİZİKSEL OLARAK AKTİF OLUN.

Sağlıklı bir yaşam için aktif olmak akciğer kanser riskini azaltır Önerilen haftada bir kez mutlaka egzersiz yapın.

5. Aşama:  ALKOL KULLANIMINI AZALTIN. 

Erkekler günde iki, bayanlar günde birden daha az alkollü içecek tüketin. Yüksek oranda alkollü içecek tüketimi beraberinde sigara tüketimini de artırmaktadır.

Diyet ve Akciğer Kanseri

Sigaranın yanı sıra bazı diyetsel faktörler de akciğer kanser  riskini attırmaktadır. Özellikle artmış oranda hayvansal yağ, kolesterol ve alkol  kullanımı sayılabilir. Fazla sebze ve meyve tüketimi ile akciğer kanseri gelişimi riski önemli ölçüde azaltılabilinir. Önlenebilirlik oranı % 20 – 33’ e ulaşılabilmektedir.

Bu grup sebze ve meyvelerin içerdiği  vitaminler:

Karotenoidler:  Karatenoidler özellikle havuç, koyu yeşil yapraklı sebzeler, domates, kırmızı biber, incir kavun ve kaysıda  bol miktarda bulunur.

C vitamini:  Biber, Brokoli, Ispanak, Brüksel lahanası, turunçgillerde bulunur.

E  Vitamini: Bitkisel yağlar; mısır gevreği, nohut, bu vitaminde zengindir.

Selenyum:  Fındık, Balık, Yumurtada bulunmuştur.

Dengeli bir diyetle beslenme yerine  bunları içeren bir takım maddelerin alımasının kanser riskini azalttığına dair kanıt yoktur.

Sağlıklı ve dengeli beslenmenin yanı sıra yüksek derecede  fiziksel aktivite kuvvetle muhtemel riskinizi azaltacaktır.

Akciğer Kanserinin Taranması

Akciğer kanserinin erken safhaların da çok az bulgu vardır. Pek çok bulgu hastalığın ileri döneminde ortaya çıkar.

Genel belirtiler:

• Öksürüğün yoğun ve inatçı olması
• İnatçı göğüs, omuz ve sırt ağrısı
• Balgamın miktar olarak artışı ve renginin değişmesi
• Balgamda kan bulunması
• İnatçı ses kısıklığı
• Sigara İçmeyenler ve içenlerde iki hafta dan daha uzun süre öksürük
• Tekrarlayan  Pnömoni ve bronşit atakları

Diğer belirtiler

• Halsizlik
• İştah kaybı
• Baş ağrısı kemik ağrısı
• Kazaya bağlı olmayan kemik kırıkları.
• Açıklanamayan kilo kaybı
• Düzgün yürüyememe zaman zaman oluşan hafıza kaybı.
• Boyun ve yüzde dolgunluk.

Günümüzde erken  taramalar  akciğer kanserin de başarısızlığa uğramıştır.  Belki ilerleyen  zaman içerisinde gelişecek tekniklerle erken saptanması mümkün olacaktır.

Akciğer Kanserinin Tanısı

Fiziksel  muayeneden sonra doktorunuz sizde birtakım tetkikler isteyecektir. Bunlar;

Kan testleri:  Genel sağlık durumunuzu kontrol etmek için.

Balgam örneği:  Balgamda bulunabilecek kanser hücrelerinin tespiti için.

Akciğer filmi ve tomografi: Akciğer de normalin dışında olan bulguların tespitinde;

Bronkoskopi: Ağın veya burunda girilerek bronş içinde tümöral yapıların saptanmasında ve gerektiğinde buralarda biyopsi almada.

Biyopsi: Akciğer dokusunda analiz için parça alınması.

Mediastinoskopi:  Göğüs duvarı içinde ve akciğerlerin dışındaki lenf nodlarında  cerrahi bir girişimle örnek alınması.

Akciğer Kanserinin Tedavisi

Akciğer kanseri tanı konduktan sonra tedavi için birtakım seçenekler mevcuttur. Buna karar verebilmek için hastalığın yaygınlığının araştırılmasına evreleme denilmektedir.

Evreleme de kullanılan bazı testler:

BT:   Bilgisayarlı tomografi

MRI: Manyetik rezonans görüntüleme.

PET:  Pozitron Emisyon Tomografisi.

Akciğer kanserinin üç temel tedavi şekli bulunmaktadır.

Cerrahi: Erken evrede hastalıksız yaşam sağlayabilen tedavi şekli.

Radyoterapi: Bazen cerrahi öncesinde de kullanılabilen ve özel X ışınları ile tümör hücrelerinin yok edilmesidir.

Kemoterapi: Kanser hücrelerini öldüren ilaçların kullanılması ile yapılan tedavi.

Tedavi biçimi tümör tipine ve genel sağlık durumuna göre değişebilmekte olup, zaman zaman üç tekniğin beraber kullanıldığı dönemler de olabilir.(kaynak: Gata)