Ahmet Cevdet Kimdir, Hayatı, (İkdam’ın Kurucusu)

Ahmet Cevdet. Türk gazeteci, yazar (İstanbul 1862 – Ankara 1935).

Yaşamı

Babası, İstanbul’un tanınmış tütün tüccarlarından Hacı Ah­med Efendidir. Kaptanpaşa Rüştiyesi, Mülkiye’yi ve Hukuk Mektebi’ni bitirdi. Arapça, Farsça ve Fransızca dersleri aldı; kendi gayre­tiyle Almanca ve Rumca öğrendi. Bildiği diller sayesinde daha yirmi bir yaşında iken Tercümani Hakikat gazetesinde çevirmenikle başladı. Reji ve Osmanlı Bankası’nda çalıştı. 5 Temmuz 1894’te dayısından aldığı 600 lira ile başyazarlığınıda kendisinin yapacağı gazetesi İkdam’ı kurup yayınlamaya başladı. Uzun süre bu gaze­teyi yayımladığı için İkdamcı Cevdet di­ye tanındı.

Takvimi Vekayi, Sabah, Tarih, Saadet gazetelerinde çeşitli görevler ve başyazarlık yapmıştı. Makalelerinde kullandığı sade dille Türkçülük akımının savunucusu olmuş, yine, İkdam’ı, “Siyasi Türk gazetesi” olarak niteleyerek, Türkçülük akımına öncülük etmiştir. 1909’da sahibi ve başyazarı olduğu gazetesinin İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne muhalefetinden dolayı Avrupa’ya kaçmak zorunda kaldı.  Avrupa’ya gidince yazılarını oradan gönderdi.

Millî Mücadele yılla­rında gazetesindeki yazı kadrosuyla bir­likte Millî Mücadele’yi destekledi. Cum­huriyet ilân edilince Türkiye’ye döndü. Gazetede yayımlanan bir haberden do­layı İstiklâl Mahkemesi’ne verildiyse de suçsuz olduğu anlaşılarak beraat etti ve hayatının sonuna kadar siyasetten tamamen uzak kaldı. İkdam 31 Ara­lık 1928’e kadar 11.384 sayı yayımlandı.
27 Mayıs 1935 yılında Ankara’da toplanan Matbuat Kongresi’ne katılmak için Türkiye’ye döndü, birinci oturumda geçirdiğj bir kalp krizi sonucu öldü.

Yayıncılığı

Gazetecilik faaliyeti yanında yayıncı­lıkla da meşgul olan Ahmed Cevdet, İkdam Kütüphanesi adı altında pek çok faydalı kitap yayımlamıştır. Salim ve Latifî tezkireleri, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’nin ilk altı cildi, Şemseddin Sa­mi’nin Kamûs-ı Türkî’si, Bursalı Mehmed Tâhir’in  Türklerin Ulûm ve Fünûria  Hizmetleri,  Kemalpaşazâde’nin Divanı. Ali Şîr Nevâfnin Muhâkemetü’l-lugateyni  Necip Âsım’ın Orhun Âbideleri, En Eski Türk Yazısı ve Bü­yük Türk Tarihi bu seride çıkan önem­li kitaplardandır.

İkdam

Yazılarında sade bir dil kullanan Ah­med Cevdet’in Türkçülüğü ve Türkçeci­liği, hem dilinde hem fikir hayatında değişmeyen hareket çizgisini teşkil et­miştir. İkdam kısa sürede aynı fikri paylaşan pek çok yazarın toplandığı bir merkez ve yayın organı olmuş, Ahmed Cevdet daha ilk yıllardan itibaren Ah­med Midhat Efendi, Recâizâde Ekrem. Hüseyin Rahmi, Ahmed Râsim. Cenab Şahabeddin, Halid Ziya, Sâmipaşazâde Sezai, Hüseyin Dâniş, Fatma Aliye, Sâmih Rıfat, Hüseyin Kâzım, Veled Çelebi, Ahmed Refik, Ahmed Hikmet, Hamdul­lah Suphi, Ahmed Naim. Necip Âsim ve daha birçok yazarın roman, hikâye ve yazılarına yer vermiş ve bu şekilde dev­rin en seçkin yazar kadrosunu oluştur­muştur. Zengin iç ve dış haberleri, cid­di, seviyeli, ilgi çekici tefrika ve makaleleriyle kısa sürede gazeteyi okuyucula­ra sevdiren Ahmed Cevdet, böylece İk­dam’ı devrin en çok satılan gazetesi haline getirmiştir. II. Meşrutiyetin ilâ­nından sonra gazetesinde bazı yenilik­ler yapan Ahmed Cevdet, ilk defa rota­tif baskı makinesini Türkiye’ye getirmiş, İkdam’in sayfalarını çoğaltmış ve böy­lece Türk gazeteciliğinde yeni ve olum­lu bazı adımlar atmıştır.