Ahmed Tevfik Paşa Kimdir, Hayatı, Siyaseti

Ahmed Tevfik Paşa (Odkay). Osmanlı, devlet adamı, son sadrazam  (d.İstanbul 11 Şubat 1845 – ö. 8 Ekim İstanbul 1936). Soyu Giray Hanedanı’na dayanan Kırım Tatarı Ferik İsmail Hakkı Paşa’nın oğludur. 1865’te askerlikten ayrılmış, elçilik başkatipliği Atina maslahatgüzarlığı görevinde iken bir diplomat ailesinin çocuklarına mürebbiyelik yapan İsviçreli bir köy polisinin kızı Elisabeth Tschumi ile evlendi, bu evlilikten beş çocuğu oldu (1879). Hariciye nazırlığı nazırlığı yaptı (1899).

Birinci sadrazamlık dönemi
II. Abdülhamit döneminin Hariciye Nazırı olarak 14 yıl görev yaptıktan sonra 31 Mart Olayı’ndan sonra  Hüseyin Hilmi Paşanın yerine sadrazamlığa getirildi. Ancak Hareket Ordusu’nun İstanbul’a girmesi üzerine II. Abdülhamid, bu görevden alarak Londra elçiliğine tayin etti. Londra elçiliğinde 1911-1914 arasında Londra’da görev yaptı.

İkinci sadrazamlık dönemi
I. Dünya Savaşı’ndan sonra Mondros Mütarekesi’ni imzalayan Ahmed İzzet Paşa’nın istifası üzerine 11 Kasım 1918’de ikinci kez sadrazamlığa getirildi. Sadrazam oluşunun ikinci günü İtilâf devletleri donanması İstanbul’a girerek şehri işgal etti. Padişah Vahdettin, müttefiklerin baskısı ile 21 Aralık 1918’de meclisi feshetti ve ardından kısa bir süre için Tevfik Paşa hükümeti dağıldı. Tevfik Paşa, 12 Ocak 1919’da yeniden hükümet kurdu ancak işgalcilerin zorlamasıyla 3 Mart 1919’da istifa etti.

Paris Barış Konferansı
İkinci sadrazamlığından sonra ayan reisliği yaptı ve I. Dünya Savaşı sonrası barış görüşmelerinin yapıldığı Paris Barış Konferansı’nda Osmanlı heyetine başkanlık ile görevlendirildi. Osmanlı Devleti, 22 Nisan 1920’de konferansa davet edilmişti. Paris’e giden Ahmet Tevfik Paşa başkanlığındaki heyet, bildirilen şartları çok ağır bulup hafifletilmesini istedi ve kabul edilmemesi üzerine 11 Temmuz 1920’de geri döndü. Daha sonra Paris’e Damat Ferit Paşa başkanlığında gönderilen bir başka heyet, şartları kabul edip Sevr Anlaşması’nı imzalamıştır.

Üçüncü sadrazamlık dönemi
21 Ekim 1920’de Damat Ferit Paşa’nın yerine sadrazamlığa getirildi, üç yıl bu makamda kaldı. Görevi sırasında T.B.M.M. Hükümetiyle bir anlaşmaya varılamadı. Ancak Tevfik Paşa’nın Londra Konferansı’na ortak temsilciler gönderilmesi için T.B.M.M.’ye yaptığı teklif reddedilince heyet başkanı olarak Londra’ya gitti. Burada T.B.M.M.’nın Bekir Sami Bey’in başkanlığında gönderdiği heyetin Türk halkının gerçek temsilcileri olduğunu anlamış ve sözü onlara bırakmıştı. Bir anlaşmaya varılamadan İstanbul’a dönüldükten sonra 3 Mart 1922’de Hariciye nazırlığı da ona verildi. Mudanya Mütarekesi’nde birlikte hareket etmek için Mustafa Kemal’e tekrar teklif yaptı, hükümeti Ankara’nın gözünde meşru sayılmadığı için reddedildi. 1 Kasım 1922’de saltanatın kaldırılmasıyle son sadrazam Tevfik Paşa’nın da görevi sona erdi. 

Osmanlı’nın son sadrazamı olarak tarihe geçen Ahmet Tevfik Paşa, cumhuriyet döneminde hiçbir görevi kalmayınca istifa etmek istemiş (4 Kasım 1922) ancak padişah da ülkeyi terk ettiğinden istifa edecek merci dahi bulamamıştı.