Afyon Nedir, Tarihi, İslamda Afyon Kullanmanın Hükmü

Afyon. İslâm’da keyif verici olarak kullanılması yasaklanan madde. Kelimenin aslı Grekçe opion olup an­lamı “Sütlü bitkrdir (opos “Bitki sütü”); Latince’de ve Batı dillerinde opium şek­linde kullanılır. Türkçe’ye Farsça’dan afyûn imlâsıyla girmiştir.

Bazı özel işlemlerle haşhaştan elde edilen afyonun tarihi, milâttan önce SOOO yıllarına kadar uzanır. Mezopotamya ve Küçük Asya’da kann ağrıları ve öksürük için ilâç olarak, İslâmî devir­lerde ise daha çok ilâçların yapımında ve tedavide uyuşturucu olarak kullanıl­dığı bilinmektedir. Hindistan, İran ve Mısır’da ziraatı yapılan haşhaş, Anado­lu’da Türklerin hâkimiyetinden sonra özellikle Karahisar dolaylarında yaygın biçimde yetiştirilmiştir; nitekim burası daha sonraları Afyonkarahisar adını al­mıştır. Bazı müellifler Çinliler’in afyon imalini Hintliler’den öğrendiğini ileri sü­rerler; bazılarına göre ise afyonu Uzak­doğu’ya götüren müslüman tacirlerdir.

Günümüzde afyon birçok ülkede üre­tilmekte, özellikle ilâç sanayiinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Keyif verici ve uyuşturucu olarak çok aranması sebe­biyle afyon kaçakçılığı devletlerin en büyük problemlerinden biri haline gel­miştir. Bunu önlemek için de birçok ül­kede yetiştirilmesi, alım ve satımı dev­let kontrolü altında yapılmakta, müca­dele programlan hazırlanmakta ve ka­nunlar çıkarılmaktadır.

İnsanın aklî dengesini bozan afyon, esrar, eroin vb. maddelerin içki gibi ha­ram olduğu konusunda İslâm hukukçuları görüş birliğine varmışlardır. Te­davi maksadıyla bazı ilâçların içinde bu­lunabilecekleri ise kabul edilmiştir. Fakirlerin çoğunluğuna göre afyon kulla­nan kimse içki kullananla bir tutulmayıp ta’zir grubuna giren bir ceza ile cezalandırılır. İbn Teymiyye, Zehebî, Mâverdî gibi bazı âlimler ise uyuşturucu kullanmayı içki içmek gibi telakki edip had cezasına hükmetmişlerdir. Afyon hukukî ehliyete tesiri bakımından içki gibidir. Mâlikî ve Hanbelî hukukçular­dan bir kısmına göre afyon kullanan kimsenin aklî dengesi yerinde olmaya­cağından hukukî işlemleri geçersizdir. Ahmed b. Hanbel ve İmam Şâfıi’den ri­vayet edilen görüşlerden biri de bu yöndedir. Hanefîler ile diğer bazı hukukçu­lara göre. afyon tedavi gibi mubah bir maksatla kullanılmışsa hüküm böyle­dir; keyif verici olarak kullanılması ha­linde ise hukukî işlemleri geçerli sayılır. Bu görüşü benimseyen hukukçular, aklî dengeyi kaybetmenin genellikle aleyhte sonuçlar doğuracağı noktasından hare­ketle, afyon kullanan kimseyi haram bir fiili işlemesinden dolayı cezalandırmak ve bu durumu bir mazeret olarak kul­lanmasını Önlemek gayesi gütmüşler­dir.

Diyanet İslam Ansiklopedisi