Abdurrahman Şeref (1853-1925) Son Osmanlı vak’anüvisi, devlet ve fikir adamı.
Yaşamı
İstanbul’da doğdu. Tophâne-i Amire Muhasebe Kalemi mümeyyizlerinden Hasan Efendinin oğludur. İlk tahsilinden sonra Eyüp Rüşdiyesi’ne, ardından Mekteb-i Sultanîye girdi; 1873’te buradan mezun oldu. Sırasıyla Mahrec-i Aklâm-ı Şâhâne. Mekteb-i Sultanî ve Dârülmuallimîn’de tarih-coğrafya öğretmenliği. Mekteb-i Mülkiye’de müdürlük yaptı. Uzun ve başarılı eğitim hayatı boyunca birçok nişan ve madalya ile mükâfatlandırıldı. II. Meşrutiyetin ilânından sonra âyân âzası. 1907 ve 1909’da iki defa Maarif nâzın oldu. Asıl şöhrete, 1909 yılından 1 Kasım 1922’ye, yani saltanatın ilgasına kadar yürüttüğü vak’anüvislikle kavuştu. Böylece Osmanlı Devleti’nin son resmî devlet tarihçisi oldu. 1918de bir ara Evkaf nazırlığı yaptı. Cumhuriyetin ilânından sonra İstanbul’dan ikinci devre milletvekili seçildi. 18 Şubat 1925’te Ankara’da öldü: mezarı Edirnekapı dışında Otaktepe aile kabristanındadır.
Eserleri (başlıca)
Abdurrahman Şeref, resmî görevleri yanında telif faaliyetlerinde de bulunmuş, çoğu ders kitabı mahiyetinde birçok eser kaleme almıştır. Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin ve 27 Kasım 1909’daki kurulan Târîh-i Osmânî Encümeni’nin başkanlığını yapmış, bu kurulun yayın organı olan Târîh-i Osmânî Encümeni Mecmuasi’nda çeşitli makaleler yayımlamıştır. Bazı gazetelerde neşredilen yazılarını Târih Musahabeleri adı altında toplamıştır. Vak’anüvisliği sırasında yazdığı ve 1908-1918 yılları arasında cereyan eden olayları ihtiva eden Vekâyi’nâme adlı eserini ise yayımlama mıştır. Bu eser dönemin politikasına uygun biçimde kaleme alınmıştır. Halbuki uzun süre devlet hizmetinde bulunan ve birçok olayın yakın şahidi olan müellifin, devrin tarihine ışık tutacak pek çok konuya açıklık getirmesi beklenirdi. Eser Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi’ndedir. Müellif ayrıca Lutfî Târihi’nin VIII. cildini genişleterek neşretmiştir. Diğer eserleri şunlardır: Fezleke-i Târîh-i Düvel-i İslâmiyye ; Târîh-i Devlet-i Osmâniyye; Târîh-i Asr-ı Hâzin Harb-i Hâzırın Menşei; Fezleke-i Târîh-i Devlet-i Osmâniyye. Târih Musâhabeleridaha sonra yeni harflerle de birkaç defa basılmıştır.
Diyanet İslam Ansiklopedisi