Abdurrahman Kevakibi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Abdurrahman b. Ahmed Seyyid Abdurrahman b. Ahmed b. Mes’ûd el-Kevâkibî (1854-1902) Osmanlı yönetimine karşı reformcu düşünceleriyle tanınan gazeteci ve yazar.

Halep’te dünyaya geldi. Doğumuyla il­gili olarak 1848-1885 yılları arasında çe­şitli tarihler kaydedilmekle birlikte kay­nakların çoğunda verilen tarih 1854’tür. Küçük yaşta annesini kaybettiği için ço­cukluk yıllarının bir kısmını Antakya’daki teyzesinin yanında geçirdi. Türkçe’yi bu­rada öğrenmeye başladı. 1865’te Halep’e dönerek Kevâkibî ailesi tarafından kurul­muş olan, o yıllarda müdürlüğünü babası­nın yaptığı el-Medresetü’l-Kevâkibiyye’de öğrenimine devam etti. Türkçe ve Arap­ça’nın yanı sıra Farsça öğrendi. 1872-1876 yıllarında Halep vilâyeti resmî yayını olan ve Arapça-Türkçe çıkan Fırat gazetesin­de muharrir olarak çalıştı. 1877’de Hâşim Attâr ile birlikte Halep’in ilk özel Arapça gazetesi olan haftalık eş-Şelıbâ çıkar­dı. Reform yanlısı bir tavır takınan ve za­man zaman Halep Valisi Kâmil Paşa’nın uygulamalarını eleştiren gazete on altı sayı yayımlandıktan sonra vilâyet emriyle kapatıldı. Bunun üzerine Kevâkibî. Tem­muz 1879’da yine haftalık olarak Türkçe ve Arapça İ’tidal gazetesini çıkarmaya başladı. Bu gazete de 6. sayısında Mısır ve Cennet gazetelerinden naklettiği, Tu­nuslu Hayreddin Paşa’nın sadâretten isti­fası hakkında Avrupa’da neşredilen bazı gazetelerdeki haberlerden oluşan eleşti­rel yazı üzerine Ekim 1879’da kapatıldı. Kevâkibî’nin adı geçen gazetelerdeki ma­kaleleri John Daye tarafından Şıhâietü’l-Kevâkibî adıyla kitap haline getirilmiştir (Beyrut 1984).

Kevâkibî gazetecilikten vazgeçerek 1880’li yılların başından 1898’e kadar Halep vilâyetinde Menâfi Sandığı vekilliği. Ticaret Mahkemesi üyeliği, Ticaret Odası reisliği. Belediye reisliği, Mahkeme-i Şer-‘iyye başkâtipliği gibi görevlerde bulun­du. Resmî görevleri sırasında vilâyet üst düzey yöneticileriyle hep ters düştü, on­ların icraatlarını eleştirdi. Bir ara valinin hayatına kastettirmek suçundan birkaç ay hapsedildi. Zaman zaman serbest mesleğe atılan Kevâkibî tütün ticaretin­de ve hukuk bürosu çalıştırma denemelerinde başarısız oldu. 1892 yılında. Vali Arif Paşa”yı zor duruma düşürmek mak­sadıyla bir kısım müslüman gençleri or­ganize ederek Fransa, İngiltere ve İtalya konsolosluklarını taşlatmakla suçlanmış, bunun üzerine Sultan Abdülhamid, Ke­vâkibî hakkında soruşturma başlatılma­sını istemiştir. 1895’te ise Şeyhülislâm Hâlidefendizâde Cemâleddin Efendi tara­fından Kevâkibîzade Abdurrahman Efen-di’ye dördüncü rütbeden Mecîdî nişanı verilmesi teklif edilmiştir. Sultanla doğru­dan görüşebilen Halepli Şeyh Ebü’l-Hüdâ es-Sayyâdî aracılığı ile kadılığa tayinini is­teyen Kevâkibî, bundan bir sonuç alama­yınca Osmanlı yönetimiyle ilişkisini ke­serek Kahire’ye gitmek üzere Halep’ten ayrıldı (1898).