Çandarlı İbrahim Paşa Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
Çandarlı İbrahim Paşa, (ö. 832/1429) Osmanlı veziriazamı.
Çandarlı Kara Halil Hayreddin Paşa’nın küçük oğludur. Doğum yeri ve tarihi bilinmemektedir. Medreseden yetişme ve ilmiye sınıfına mensup olmakla beraber kimlerden ders gördüğü ve nerelerde görev yaptığı belli değildir. Kaynaklarda adı ilk defa, Timur tehlikesinin başgösterdiği sıralarda toplanan Osmanlı savaş meclisinde ortaya attığı görüşler dolayısıyla geçer. Ağabeyi vezir Çandarlı AH Paşa’nın vakfiyesinden anlaşıldığına göre Receb 808 tarihinde Bursa kadısı olarak görev yapıyordu. Fetret Devri’nde ise bir süre Edirne’de Şehzade Mûsâ Çelebi’nin yanında belki de Edirne kadısı olarak kaldı. Daha sonra Bizans’tan tahsil edilecek olan vergiyi istemek üzere İstanbul’a gönderildi. Fakat burada bulunduğu sırada Çelebi Sultan Mehmed’le anlaşarak Bursa’ya geçti ve onun hizmetine girdi.
Saruca Paşazade Umur Bey”in vakfiyesine göre Muharrem 818’de (Mart 1415) kazasker olarak görev yapmaktaydı. Daha sonra vezir oldu, ancak vezir olduğu tarih de tam olarak belli değildir. Kara Timurtaş Paşazade Oruç Bey’in vakfiyesinden, onun 1402de Çelebi Sultan Mehmed’in ikinci veziri olarak hizmet gördüğü anlaşılmaktadır.
İbrahim Paşa 30 Ağustos 1421’de Yıldırım Bayezid’in oğlu Mustafa Çelebi’ye karşı Sazlıdere Muharebesi’nde mağlûp olan Amasyalı Bayezid Paşa’nın savaş meydanında katlinden sonra onun yerine II. Murad’ın veziriazamı oldu. Yeni padişahın Gelibolu’ya asker şevkinde ve Mustafa Çelebi’yi yakalayıp Öldürmesinde önemli rol oynadı. II. Murad İbrahim Paşa’yı devrin kazaskeri Molla Fenârînin de tesiriyle Tokatlı Ahi Bayezid oğlu Hacı İvaz Paşa’ya tercih ederek onu devlet işlerini idarede rakipsiz bıraktı. İbrahim Paşa Fetret Devri sonunda, Anadolu’da dağılan beyliklerden bazılarını da Osmanlı hâkimiyeti altında toplamayı başardı.
İbrahim Paşa mezar kitabesine göre 24 Zilkade 832 tarihinde vefat etmiş, cenazesi İznik”e getirilerek Lefke (Osmaneli) Kapısı’nın iç tarafında ve cadde üzerinde bulunan Çınarlı Meydan’daki türbesine defnedilmiştir. Türbesinin doğu kısmında yapımına 1425’te başlanıp 1427’de tamamlanan bir imareti vardı. Bugün mevcut olmayan bu imaretin kitabesi ise sonradan türbe duvarına konulmak suretiyle kaybolmaktan kurtarılmıştır. Orhan Gazi kazasının Gürle’ye bağlı Ferraşbâli (Fâtıma) ve Akköy (Çeltikçi) adlı köyleri bu imaretin vakfıydı. İbrahim Paşa’nın İznik’te bir de sarayı olduğu ve bir ara II. Murad’ın kardeşi küçük Mustafa Çelebi’nin burayı işgal ettiği bazı kaynaklarda belirtilir.
İbrahim Paşa. Kudüs’te bir medresesi bulunan Dedebâli kızı İsfahan Şah Hatun iveya Hanım Hatunl ile evli olup bu hanımından Mahmud ve Mehmed adında iki oğlu ile Fatma ve Hatice adında iki kızı vardı. Kendisinden sonra vezîriâ-zam olan büyük oğlu Çandarlı Halil Paşa’nın annesi ise ayrıdır.
Diyanet İslam Ansiklopedisi