Jan Kadar Kimdir, Hayatı, Filmleri, Hakkında Bilgi

KADÂR, Jan (1918-1979) Çekoslovak film yönetmeni ve senaryo yazarı. Çekoslovak sinemasının en önemli adlarındandır.

1 Nisan 1918’de Budapeşte’de doğdu, 1979’da öldü. Hukuk öğrenimini yarıda bırakarak Bratislava Sinema Okulu’na girdi. II.Dünya Savaşı’nın başlaması üzerine eğitimine ara vermek zorunda kaldı. Savaş yıllarını bir Nazi kampında geçirdi. Savaş sonrasında Bratislava’daki bir kısa film stüdyosuna girdi, ilk filmini burada yaptı. 1947’de Prag’a giderek Çekoslovakya’nın en önemli film stüdyosu Barrandov’da senaryo yazarlığı ve yönetmen yardımcılığı yapmaya başladı. İlk uzun metrajlı filmi 1950 yapımı olan Katka’ dır.

Kadar filmlerinin bir çoğunu Çek yönetmen Elman Klos (1910) ile işbirliği içinde yaptı. 1947’de tanışan iki yönetmen Unos (“Kaçırma”) adlı siyasal gerilim filmiyle 1952’de ilk ortak ürünlerini verdiler. Toplumsal ve siyasal konulara karşı içten bir duyarlığı yansıtan usta teknikli filmler yaptılar. Filmlerindeki siyasal eleştiriler Çek resmi çevreleriyle anlaşmazlığa düşmelerine neden oldu. 1958’deki Tri Prâni (“Uç Dilek”) adlı filmlerinden dolayı iki yıl film çekmelerine izin verilmedi. Beş yıl aradan sonra 1963’te yaptıkları ve en başarılı filmlerinden biri olarak nitelendirilen Smrt si fikd Engelchen (“Ölümün Adı Engelchen”) savaş sırasında Slovak gerillalarının yaşamlarını keskin bir gözlem gücü ve duygusal olmayan bir anlatımlaele alıyordu.Faşizm baskısı altındaki yaşamı konu alan Obchod na korze (“Ana Caddedeki Dükkân”) 1965’te Oskar kazanarak bu ödülü alan ilk Çek filmi oldu. İki yönetmenin işbirliği 1969’da Kadâr’m ABD’ye göç etmesiyle sona erdi. Kadar ABD’de yaptığı filmlerde daha önceki filmlerinin düzeyini tutturamadı.