Galatasaray Kütüphanesi Özellikleri, Hakkında Bilgi

Galatasaray Kütüphanesi. I. Mahmud tarafından Galata Sarayı Mektebi’nde kurulan kütüphane.

II. Bayezid tarafından kurulan, III. Ah­med devrine kadar birkaç defa kapanıp açılan, nihayet III. Ahmed tarafından ye­niden imar ve ihya edilen Galata Sara­yı’nda I. Mahmud döneminde meydana getirilmiştir. I. Mahmud’un, daha önce I. Ahmed ve III. Ahmed tarafından mek­tep öğrencilerinin istifadesi için vakfe­dilen kitapları kendi vakfettiği kitaplar­la birlikte 1167’de (1753) saraydaki bü­yük oda karşısında yaptırdığı kütüpha­ne binasına yerleştirmesiyle kurulmuş olup kütüphane binası 1168 Muharre­minde (Ekim 1754) yapılan bir merasim­le açılmıştır. Kütüphanenin yanına inşa ettirilen dershane öğretim dışında oku­ma salonu olarak da kullanılmıştır. Sa­raydaki üç koğuşun hocalarının en kı­demlisi kütüphane hocalığına tayin edi­lerek burada düzenli bir öğretim faali­yeti de başlatılmıştır.

Galatasaray Kütüphanesi’nin organi­zasyonu, vakfiyesinden anlaşıldığına gö­re diğer vakıf kütüphanelerinden farklı bazı özellikler göstermektedir. Kütüp­hanenin idaresi. Galata Sarayı’nın idare­sinden sorumlu silâhdar ve sarayın ağa­sına verilmekte, fakat personelin tayini ve değiştirilmesiyle ilgili hususlarda kü­tüphane mütevellisinin haberdar edil­mesi istenmektedir. Kütüphanede gö­revli üç hâfız-ı kütübün saraydaki 1, 2 ve 3. odalardan olması şart koşulmak­tadır. Ayrıca dersiam, şeyhülkurrâ ve üç odanın muallimlerinden meydana ge­len Öğretim kadrosunun da kütüphane personeli arasında yer aldığı görülmek­tedir.

Galatasaray Kütüphanesi’nin kitapları bilinmeyen bir tarihte Ayasofya Kütüp-hanesi’ne taşınmış, 1253 (1837) yılında kurulan bir komisyon bir kısmını Fâtih Kütüphanesine göndermiş, 425 kitabı da Ayasofya Kütüphanesi’nde bırakmıştır.

Bir okul kütüphanesi oluşundan dolayı bu kütüphanede gramere ve şerhe dair çok sayıda eser bulunmaktaydı. Kütüp­hanenin edebiyat bölümünde divanların, tarih bölümünde de kroniklerin zengin­liği dikkati çekmektedir.

TDV İslâm Ansiklopedisi