Zeynizade Mehmet Hâzık’ın “Çocuk Eğitimi” Kitabı hakkında bilgi

Zeynizade Mehmet Hâzık’ın “Çocuk Eğitimi” Kitabı hakkında bilgi: Yine halk için yazılan ve cebe girecek kadar küçük boyutlu bir kitap da Zeynizade Mehmet Hâzık’ın kitabıdır. 195 sayfalık bu kitap, be­densel, düşünsel ve ahlakî eğitimden söz ediyor. “Eğitimin Tanımları ve Bölümleri” başlığını taşıyan birinci bölüme şu cümlelerle baş­lamaktadır: “Eğitim, insanlar arasındaki yerimizi bilmek, onunla olan ilişkilerimizi anlamak ve ona göre hareket etmektir. Evet, bir kimsenin bütün insanlıkla olan ilişki ve bağının kurallarına eğitim denir.”

Buna göre, bu yazar, eğitimin yalnız toplumsal yönüne ağırlık ver­miştir. “Ahlâk Eğitimi” bölümünde de insanın şu nitelikleri kazanmasını istiyor: “İtaat, ibret, refakat, vicdan”, “İbret” in de “deney, gözlem, in­celeme” olmak üzere üç çeşidini sayıyor. Refakatten amaç, arkadaş ve dost edinmektir. Ahlâk eğitimi açısından vicdan, “Her şeyi önce kendi üzerinde uygulamak ve karşılaştırma yaptıktan sonra, diğerlerini uy­gulamak ve diğerlerinde gördüğü şeyi de vicdan haddesinden geçirdikten sonra, kendi üzerinde uygulamaktır.

Öznel düşüncelere yer vermekle birlikte, zamanı için, oldukça ay­rıntılı bir eğitim kitabıdır. Kitabını şu sözlerle bitiriyor:

“1. Kendimize yapılmasını istemediğiniz bir şeyi diğerlerine yap­mamalıyız. (Konfüçyüs)

” 4. Kendi cinsimizden olanların işlerini tamamlamalarına engel ol­mamalıyız.

Kaynak: Öğretmen Yetiştirme Açısından Türkiye’de Eğitim Bilimleri Tarihi Üzerine Bir Araştırma, Cavit BİNBAŞIOĞLU, Milli Eğitim Basımevi, 1995