Velirıza Paşazade Ragıp’ın “Kadın Eğitimi” Kitabı hakkında bilgi

Velirıza Paşazade Ragıp’ın “Kadın Eğitimi” Kitabı hakkında bilgi: Yine 19. yüzyılın sonlarında, doğrudan doğruya kadın eğitiminden söz eden “Terbiye-i Nisvan” (Kadınların Eğitimi) adlı bir kitap ya­yımlanmıştır. Kitabın yazarı Velirıza Paşazade Ragıp’tır. 1892 (1308)’de yayımlanan 107 sayfalık bu kitapta, zamanına göre, oldukça ileri eğitim bilgileri veriliyor: Çocukları baskı altında tutmamak gerektiği söyleniyor. Çocuklara oyun oynatmanın, onları eğlendirmenin öneminden söz ediliyor. Örneğin, oyun hakkında şöyle deniyor: “Oyun, belirli bir yaşa kadar ço­cukların hakkıdır. Hem o kadar hakkıdır ki, ondan yoksun bırakılmaları asla doğru değildir. Bir çocuk, ne kadar oynar, ne kadar koşarsa, bedeni o kadar gelişir… Hüner, edep ve eğitimi, oyun ile bağdaştırmaktadır.”

Bu kitapta, J.J. Rousseau ile başlayan, “çocuğa çocuk gözü ile bakma” davranışı, artık bizde de su yüzüne çıkmış bulunuyor. Çocuk eğitiminde çocuğun doğası, ilgi ve ihtiyaçları dikkate alınmıştır. Öğ­retmen okulunda Ayşe Sıdıka Hanım’ın öğrettikleri ile okul dışında ya­yımlanan bu eser arasında bir paralellik vardır. Fakat, bu düşünceler, henüz resmî makamların ve toplumun malı haline gelememiştir.

Bu açıklamalardan şu ortaya çıkıyor: 19. yüzyılın sonlarına doğru ül­kemizde, artık, okul kitapları yanında, halkı aydınlatıcı nitelikte eğitim ki­tapları da yayımlanmaya başlamıştır. Görüldüğü üzere, bunlar, bügünkü an­lamda bilimsel bir niteliğe sahip olmamakla birlikte, akla ve mantığa, deneyimlere uygun birtakım kural ve görüşleri içermektedir. Bununla bir­likte, yer yer, bilimsel temele dayalı bazı görüşleri de içerdikleri söylenebilir.

Kaynak: Öğretmen Yetiştirme Açısından Türkiye’de Eğitim Bilimleri Tarihi Üzerine Bir Araştırma, Cavit BİNBAŞIOĞLU, Milli Eğitim Basımevi, 1995