Serupe Benliyan kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Serupe Benliyan kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1835-1900) Osmanlı tiyatro oyuncusu. Türk ti­yatrosunun ilk kuşak oyuncularındandır. İstanbul’da, Beyoğlu’nda doğdu. Fakir bir Erme­ni ailenin oğlu idi. Hiç eğitim görmedi. İlk gençlik günlerinden başlayarak çeşitli işlerde çalıştı. 1857’de Hasköy’de Mınakyan ve Acemyan’ın kurdukları ti­yatroda amatör olarak sahneye çıktı. 1861’de Şark Tiyatrosu’nda profesyonel oldu. İzmir’deki Vaspura- gan, Üsküdar’daki Aziziye, Beyoğlu’ndaki Naum tiyatrolarında oynadı. İyi bir oyuncu olabilmeyi çok istediğinden 25 yaşından sonra tiyatronun suflörün­den Ermenice okuma yazma öğrendi, rollerini arka­daşlarına okutarak ezberlemekten kurtuldu. 1867’den 1877’ye değin Güllü Agop’un Gedikpaşa Osmanlı Tiyatrosu’nda çalıştı. Bu tiyatroda oynanmaya başla­yan ilk operetlerde, bas sesiyle önemli roller üstlendi. Kendi adına kurduğu ve tümüyle operetler sahnele­yen kumpanyasıyla 1878’de Edirne ve Adana’ya, 1879’da Selanik, Kavala, Limni ve Midilli’ye başarılı turneler düzenledi. 1884’te Mınakyan’ın yönetmenlik ve başaktörlük yaptığı bir tiyatro grubuyla Mısır’a gitti. Kahire’de bir yıl kaldı, büyük ün yaptı. Daha sonra burada kendi kurduğu tiyatro ile Hidiv Tevfik Paşa’nın korumasında oyunlar oynadı. Ancak Paşa’nın yaptığı para yardımının oyuncular arasında paylaşılmasından doğan bir tartışma sonucu tiyatro dağıldı. Benliyan yine o günlerde bir oyunda Paşa’yı eleştirmekte aşırı gittiği için saraydan uzaklaştırıldı, zor durumda kaldı. 1896’da bazı genç oyuncularla birlikte yeni bir tiyatro kurma denemesine giriştiyse de başarılı olamadı ve son günleri yoksulluk içinde geçti. İskenderiye’de bir otel odasında öldü.

Benliyan, Osmanlı tiyatrosunun yeni oluşmaya başladığı günlerde en önemli oyunculardan biriydi. En parlak dönemini Güllü Agop’un Gedikpaşa Tiyat­rosu’nda yaşadı. Bu tiyatronun belli başlı oyuncuları arasında yer aldı. Oyunlarda “tiran” ve “faziletli baba” rollerine çıkardı. Sesinin tanıdığı olanaklarla iyi bir operet oyuncusu olmayı da başarmıştı.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 15. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983