REBÎ BİN ENES KİMDİR? HAYATI VE ESERLERİ

Bu zât Benî Bekr veya Benî Hanîfe kabilesine mensubdur. Bu cihetle (Bekrî) ve (Hanefî) denilir. Basralıdir.  (140) târihinde vefat etmiştir.

Mevki-i   İlmîsi:

Rebî’ b. Enes, Basra’da yetişen yüksek âlimlerdendir. İbn-i Ömer, Câbir, Enes b. Mâlik gibi Sahâbe-i Kirâm’dan, Ebü’l-Âliye, Hasan-ı Basrî gibi Tâbün’den istifâde etmiştir. Kendisinden de Ebû Ca’fer-i Râzî, Mukatil b. Hayyân, İbn-i Mübarek, A’meş gibi meşâhir rivayette bulunmuşlardır. Ri­vayet ettiği hadîsleri Sünen-i Erbaa ashabı tahrîc etmişlerdir.

Rebî’, Ubey b. Kâ’b Hazretlerinin tefsire âid akvâlini Ebü’l-Âliye vası­tasıyla rivayet etmiştir. Binâenaleyh Rivayet mesleğine sâlik, müfessirlerin kudemâsından ma’dûddur. Ebü’ş-Şeyh, Rebî b. Enes’den şöyle nakleder:^[59]

Ayet-i Celîlesindeki den murâd Arşü’r-Rahmân’dır. Dan murâd da Arş’ın altında bulunan yüksek şudur.

İbn-i Cerîr de Rebî b. Enes’den şöyle naklediyor :^[60] Ayet-i kerîmesi şu mealdedir  :

Ey ümmet! Sizin kâfirleriniz, geçmiş ilk asırlarda helak etmiş olduğum mezkûr! kavimlerden daha hayırlı mıdır? -ki anları helak etmeyeyim-!..”

Rebî’ b. Enes sika, sadûk sayılmaktadır. Maahâzâ evham ile, teşeyyü’ ile de ittihâm edilmiştir. Bir aralık Haccâc’ın  şerrinden ihtifâ etmiş, Hora­san’a gitmiş, Ebû Ca’fer el-Mansûr devrine yetişmiştir. Her halde pek faziletli bir âlim olduğunda şüphe yoktur. Rahmetu’llâhi aleyh.

Me’hazlar:Ed-Dürrü’l-Mensûr,   Kitâbü’l-Menkul,  Takrîbü’t-Tehzib^[61]

KAYNAK: Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi (Tabakatü’l-Müfessirin), Bilmen Yayınevi