OSMAN BİN EBÎ ŞEYBE KİMDİR? HAYATI VE ESERLERİ
OSMAN BİN EBÎ ŞEYBE KİMDİR? HAYATI VE ESERLERİ: Ebü’l-Hasen Osman b. Muhammed b. Ebî Şeybe İbrahim el-Kûfî, mütefennin bir âlimdir. (156) târihinde doğmuş, (239) târihinde vefat etmiştir. Kardeşi Ebû Bekr İbn-i Ebî-Şeybe’den üç yaş büyük imiş.
Mevki-i İlmisi:
Osman b. Ebî Şeybe, müfessir, muhaddis, edebiyatta, coğrafyada mahir bir zâttır. Irak, Şam taraflarında bir müddet dolaşmıştır. Şureyk, Hüşeym, İsmâil b. Ayyaş, Îbnü’l-Mübârek gibi meşâhirden hadîs istîmâ1 etmiş, kendisinden de Tirmizî’den başka diğer büyük muhaddisler ve Ebû Ya’lâ, Ahmed b. el-Hasen es-Sûfî, Bağavî ve daha birçok zevat rivayette bulunmuşlardır.
Osman b. Ebî Şeybe, muhaddisler arasında sika, me’mûn, büyük bir muhaddis olarak tanınmıştır. İmâm-ı Ahmed b. Hanbel, bu zât hakkındaki bir suâle cevab olarak: “Ben onu hayırlı bir kimse biliyorum, başka türlü bilmiyorum.” demiştir. Kendisinden İmâm-ı Buhârî ve Müslim bir hayli hadîsler tahrîc etmişlerdir. Bunlardan Sahîh-i Müslim’de münderic iki hadîs-i şerîfi kayd ediyoruz :
1- Bir kişinin taamı iki kişiye kifayet eder. İki kişinin taamı dörde kifayet eder. Dördün taamı da sekize kifayet eder.”
Bu hadîs-i şerîf muvâsâta, âlî-cenâblığa teşvik etmekte ve içtimâ’ hâlinde feyz ü bereket hâsıl olacağına işaret buyurmaktadır.
2- Bir zât, Resûlu’llah salla’llahu aleyhi ve sellem’e gelerek : Yâ Re-sûlâ’llah! Bir kavmi sevdiği halde anlara lâyık olmayan bir şahıs hakkında re’yiniz nasıldır? diye sormuş. Resûl-i Ekrem de : diye buyurmuştur.
Yâni bir zümreyi kalben seven o zümreye dâhil olur; velevki onlar, onlar kadar amelde bulunmuş olmasın. Çünkü bu sayede kalblerinde bir tekaarun sabit olmuş olur. Bu muhabbet, o şahsı, bu zümrenin ef âl ve harekâtına muvafakat etmeye saik bulunur. Velhâsıl bu hadîs-i şerîf de erbâb-ı salâha muhabbet için bir terğîbi mutazammındır.
Osman İbn-i Ebi Şeybe’nin (Et-Tefsîr), (El-Müsned) ve saire nâmiyle bâzi müellefâtı vardır. Rahmetu’llâhi aleyh.
Me’hazlar : Umdetü’l-Kaarî,Tezkiretü’l-Huffâz, Sahîhü’l-Müslim, El-A’lâm.
KAYNAK: Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi (Tabakatü’l-Müfessirin), Bilmen Yayınevi