Ömer Bin Muhammed en-Nesefî Kimdir? Hayatı ve eserleri
Ömer Bin Muhammed en-Nesefî Kimdir? Hayatı ve eserleri: Ebû Hafs Necmü’d-din Ömer b. Muhammed b. Ahmed, Mâverâü’nnehr’de yetişen Türk âlimleri arasında pek parlak bir nâsıyeye mâlik bir fâzıldır. (461) târihinde Nesef’de doğmuş, (537) târihinde Semerkant’de vefat etmiştir. Rahmetu’llâhi aleyh.
Ömer en-Nesefî, tefsir, hadîs, kelâm, fıkıh, usûl-i fıkh, belagat, târih ilimlerinde büyük bir ihtisas sahibi idi. Hanefî fukahâsından olan bu zat fıkıh ilmini Sadrü’I-İslâm Ebü’1-Yüsr Muhammed el-Pezdevî’den, sâir ilimleri de birçok eâzımdan ahzetmiştir.
Ma’lûmâtının vüs’atinden ve ilminin her tarafa intişârından dolayı kendisine (Müfti’s-sakaleyn) ünvanı verilmiştir. Zekâsının parlaklığı, ahlâkının metanet ve safveti ile temayüz etmiş, yüze yakın kitap te’lîf eylemiştir. Tefsîre dâir yazmış olduğu kıymetli eserinin, mukaddimesinde usûl-i tefsire âit nâfi’ ma’lûmat vardır. Âyât-ı celîleyi geniş bir surette îzah etmiştir.
Bu muhterem âlim, Mekke-i Mükerreme’de iken Zemahşerî’yi ziyarete gitmiş, o koca allâmenin kapısını çalınca aralarında kapı arkasından bir lâtife olmak üzere şöyle bir muhavere cereyan etmiş olduğu mervîdir :
Zemahşerî :
— Kim o? Nesefî :
— Ömer, Zemahşerî :
— Munsarıf ol, yâni çekil git. Nesefî :
— Efendim! Ömer munsarıf olmaz. Zemahşerî :
— Nekre olunca munsarıf olur.
Müellefâtı: dört ciltten müteşekkildir. Bir nüshası Kütüphâne-i Umûdî’de (329) umûmî ve (76) sıra numarada mevcuttur. tefsire dâirdir.fıkha, hadîse dâirdir. Fıkha dâir nazmen yazılan ilk eserdir. fıkha dâir bir manzumedir. fıkıh ıstılahını muhtevidir. yirmi cilttir. İslâm muhitinin yalnız bir köşesinde yetişmiş olan binlerce yüksek âlimlerin hazin hâtıralarını ihya etmektedir. ve saire. Teftâzânî tarafından şerh edilmiş olan adındaki meşhur metin, bu zâta nisbet ediliyor: Fakat Zürkaanî’nin ifâdesine nazaran bu zâtın eseri değildir. Belki Muhammed Ebü’1-Fadl Burhânü’d-dîn en-Nesefî’nin eseridir.
KAYNAK: Ömer Nasuhi Bilmen, Büyük Tefsir Tarihi (Tabakatü’l-Müfessirin), Bilmen Yayınevi