Max Black kimdir? Hayatı ve eserleri

Max Black kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1909) ABD’li düşünür. Felsefede konuşulan dilin mantıksal çözümlemesine önem vermiştir. Sovyetler Birliği’ndeki (O dönem) Baku’da doğdu, Cambridge Üniversitesi’nde matematik öğrenimi yaptık­tan sonra Göttingen’de felsefe araştırma bursu kazan­dı. Bir süre sonra Londra Üniversitesi’ne döndü ve doktora çalışmasını bitirdi. Akademik yaşama Ingilte­re’den ayrılıncaya değin sürdürdüğü, Eğitim Fakülte­sinde okutmanlık göreviyle girdi. 1940’ta ABD’ye gitti. Sekiz yıl sonra da bu ülkenin uyruğuna girdi. Önce Illinois’de, sonra da profesör olduğu Cornell Üniversitesi’nde ders verdi. 1958’de Amerikan Felsefe Kurumu’nun Doğu Bölümü başkanlığına getirildi.

İngiltere’de bulunduğu sürede Cambridge Okulu’na bağlı Moore’un kurduğu ve sağduyunun tek ölçüt olduğunu savunan yeni gerçekçi öğretiyi benim­sedi. Öte yandan Wittgenstein’in etkisi altında kala­rak dilci felsefe (Linguistic philosophy) yöntemine bağlandı. Max Black’e göre felsefe, konuşulan dilin man­tıksal bir çözümlemesidir.

Max Black’in yazılarında ele aldığı konular Wittgenstein’in çözüm aradığı sorunlarla yakından ilişkili­dir. Bunların başında anlam sorunu gelir. O da, birçok yerde Wittgenstein’ın yaptığı gibi, çıkış nokta­sı olarak anlam açıklaştırmalarından (elucidation) yola çıkar. Anlam açıklaştırmaları temelde anlamın ne olduğunun bir genel açıklamasını gerektirecektir. Bu ise Black’e göre geleneksel kanının tersine altından kalkılamayacak ölçüde karmaşık bir sorun değildir. Anlam ancak bir sözcük ya da önermenin anlamı olarak sözkonusu olabilir. Bu da kendi başına varlık taşıyan bir nesne olarak görülemez. Anlamı nesneleştirerek yorumlamak yerine Wittgenstein’ın belittiği gibi, sözcüklerden geçerli önermeler kurmada izlenen kurallar olarak değerlendirmek gerekir. Bu durumda, anlamları açıklamak diye bir sorun yoktur. Sorun dil kurallarını ortaya çıkarmaktadır. Bir önermeyi “an­lamlı” yapan kurallar, bu önermenin belirli koşullarda hangi önkabullerle üretildiğinin ortaya konmasıyla belirginleştirilebilir.

Max Black’in çalışmaları arasında Wittgenstein, Frege, Russell, Dewey, Carnap, Whorf ve Tarski gibi çağdaş filozofların görüşlerinin değerlendirmeleri de bulunmaktadır.

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansklopedisi, 17. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983