Kuşmani Ubeydullah Efendi İbn-i Dehkani kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Kuşmani Ubeydullah Efendi İbn-i Dehkani kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Bu zatın (Fezleke-i Kuşmani) ismi ile iki risalesi vardır ki birisi İngiliz donanmasının İstanbul’a gelişinden Üçüncü Selim’in tahttan indirilişine kadar olan olayları, diğeri de mezkul sultanın şehid edilişi olayını beyan etmektedir. Her ikisi de basılmamıştır. Bunlardan (Risale-i Kuşmani fi Ta’rif-i Nizami-i ilhami) ismi ile 1221 (1806) tarihinde yazdığı tarihçenin bir nüshası Müze-i Hümayun Kütübhanesinde mevcuttur. «İlhami»- den maksadı Üçüncü Selim’in mahlasıdır ki şiirlerinden anlaşılmaktadır. Kuşmani tarihçesinin bir nüshası da merhum Cevdet Paşa tarafından İkinci Bayezid Camii içindeki Veliyyüddin Efendi Kütübhanesine hediye edilmiştir. Bu tarihçenin baş tarafında Avrupa Devletlerine gönderilen beyanname vardır. Kuşmani’nin (Hediyyetü’l-ihvan fi Hidayetü’l-İnsan) isminde ve (Mevaiz-i Kuşmani) isminde ve (Zebire-i Kuşmani), (Risale-i ihsan) ve (Terkib-i Rehber «Mecmua») isimlerinde de eserleri olduğu (Mevaiz-i Kuşmani)nin sonunda yazılıyor ki bu mevaizi Millet Kütübhanesinde vardır.

Kaynak: Osmanlı Müellifleri, Bursalı Mehmed Tahir Bey, Meral Yayınevi, 3. Cilt.