İbn-i Mecdî kimdir? Hayatı ve eserleri
İbn-i Mecdî kimdir? Hayatı ve eserleri: On dördüncü ve on beşinci yüzyıllarda yaşamış, fıkıh, nahiv ve astronomi âlimi. İsmi, Ahmed bin Receb bin Tayboğa el-Mecdî’dir. Künyesi Ebü’l-Abbâs olup, lakabı Şihâbüddîn’dir. İbn-i Mecdî ismiyle meşhur oldu. 1366 (H.767) senesinde Kâhire’de doğdu. 1446 (H. 850) de orada vefât etti. İbn-i Mecdî, önce Kur’ân-ı kerîm’i ezberledi. Minhâc, Hâvî, Elfiye ve birçok kitapları okudu. Fıkıh ilmini, Bülkînî, İbn-ül-Mülakkın, Kemâleddîn Demîrî, Şerâfeddîn Mûsâ bin el-Bâbâ, Şemsüddîn Irâkî’den; ferâiz ilmini Takıyyüddîn bin İzzüddîn Hanbelî’den; Arabî ilimleri de Şemsüddîn Acemî’den öğrendi.
İbn-i Mecdî, çok zekîydi. Fen ilimlerinde az bir zamanda üstün bir dereceye yükseldi. Matematik, astronomi ve geometride sözü sened oldu. Rub’-ı dâirenin kullanımı, astronomik rasatlar ve tablolar hakkında birçok eser yazdı.
Canbekiyye Medresesinde başmüderrislik yaptı. Mütevâzî, emâneti koruyan bir zâttı. Nükteli konuşurdu. Câmi-ul-Ezher yanındaki evinde ibâdetle meşgûl oldu. 1446 (H.850) senesi Zilkâde ayının on birinde Cumartesi gecesi Kâhire’de vefât etti.
Eserleri:
1) Hülâsat-ül-Akvâl fî Mârifet-il-Vakt ve Rü’yet-il-Hilâl: Rub’-ı dâirenin kullanılması, zamânın belirlenmesi ve ayın doğar doğmaz görünmesi hakkındadır.
2) El-Menhel-ül-Azb-üz-Zülâl fî Takvim-il-Kevâkib ve Rü’yet-il-Hilâl,
3) Er-Ravd-ül-Ezher: Müsetter isimli özel rub’-ı dâirenin kullanılması hakkındadır.
4) Tuhfet-ül-Ahbâb,
5) Ed-Dürr-ül-Yetîm fî Teshîli Sinâat it-Takvîm: Takvimin düzenlenmesi hakkındadır. Bu kitap kaybolmuştur. Ancak bu esere yapılan bir şerhten, kitabın mevcudiyeti anlaşılmaktadır.
6) Et-Teshîl vet-Terkîb,
7) El-Kevâkib-ül-Mudî’a fil-Amel bil-Mesâ’il-id-Devriyye: Yıldızların dönme hareketleri ile ilgilidir.
8) Mecma-ul-Mahlûkât fî İlm-in-Nücûm,
9) Cedâvil-üs-Sümût,
10) Düstûr-ul-Neyyireyn: Güneş ve ay hakkındadır.
11) Ikd-ud-Dürer fil-Amel bi’l Kamer,
12) Tekdîr-ül-Kamer,
13) Keşf-ül-Hakâik fî Hisâb-id-derece ved-Dekâik (Aritmetikle ilgilidir).
14) El-Muftekarât-il-Hisâbiyye: Mîrâs taksimâtıyla ilgilidir.
KAYNAK: REHBER ANSİKLOPEDİSİ, 9. CİLT