Henry Brooks Adams kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi
Henry Brooks Adams kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1838-1918) ABD’li tarihçi ve yazar. ABD tarihiyle ilgili önemli yapıtları vardır. 16 Şubat 1838’de Boston’da doğdu, 27 Mart 1918’de Washington’da öldü. ABD’nin altıncı Cumhurbaşkanı John Quincy Adams’ın torunu, Charles Francis Adams’ın oğludur. 1858’de Harvard College’ı bitirdi ve hukuk öğrenimi için Almanya’ya gitti. Almancasının yeterli olmadığım görünce. Almanya ve İtalya’ya iki yıl süren bir gezi yaptı ve izlenimlerini bir Boston gazetesine gönderdi. 1860’da ABD’ye dönerek, Kongre üyeliğine seçilen babasının özel sekreteri oldu.l861’de babası İngiltere’ye elçi atanınca, o da birlikte gitti. İngiltere’de bulunduğu yedi yıl içinde Sir Charles Lyell ve John Stuart Mill ile tanıştı, Auguste Comte ve Herbert Spencer’in kitaplarını okudu. Bu kişilerin görüşleri onun siyasi, ekonomik ve bilimsel alandaki düşüncelerini etkiledi.
ABD’ye döndükten sonra siyasi makale yazarı olarak ünlendi. 1870’te Harvard’da tarih bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı. Aynı zamanda North American Review adlı derginin editörü oldu. Harvard’daki derslerinde daha çok Orta Çağ tarihi üzerinde durdu. Öğrencilerin derse katılımına önem vererek, araştırıcı yönlerinin gelişmesine ve konulara eleştirel bir gözle bakmalarına çalıştı. 1876’da, 1789-1840 arası ABD tarihi konusunda bir ders vermeye başladı. Ders notları, daha sonra yazdığı tarihi araştırmalar için önemli bir kaynak niteliği taşıdı. Az sayıda öğrenciyle yürüttüğü araştırmalar 1876’da Essays in Anglo-Saxon Law adıyla basıldı.
1872’de Liberal Cumhuriyetçiler hareketine katıldı. Bu hareketin başarısızlığı, onda siyasete ve Amerikan toplumuna karşı bir güvensizlik yarattı. Yazdığı yazılarda güvenini yitirişini dile getirdi. 1876’da Cumhuriyetçi yayımcılarla anlaşmazlığa düşerek North American Review editörlüğünden ayrıldı. Ertesi yıl Harvard’daki görevini de bırakarak, Washington’a yerleşti ve tarih araştırmalarına ağırlık verdi.
Adams, 1895’e kadar daha çok Amerikan tarihiyle ilgilendi. Bu dönemde yazdığı en önemli kitap 1801-1817 arası ABD tarihini inceleyen A History of the United Statesfrom 1801 to 1817 adlı kitabıdır. Amerikan tarihçiliğinin en yetkin araştırmalarından biri sayılan bu yapıtının ve Amerikan tarihiyle ilgili öbür kitaplarının kazandığı başarı sonucu 1894’te Amerikan Tarih Derneği başkanlığına seçildi.
1895’ten sonra biyografiler yazdı. Bu dönemdeki çalışmaları daha çok kendi yaşamıyla ilgili değerlendirmelere dayanıyordu. Adams, sahip olduğu olanak ve becerilerini yeterince değerlendirip, kalıcı bir iş yapamamış olmasının rahatsızlığını duyuyordu. The Education of Henry Adams adlı kitabı hem bir otobiyografiydi, hem de yaşadığı dönemin toplumsal koşullarının bir irdelemesi niteliğini taşıyordu. Eğitim konusunu araştırmaya yönelmesi, başarısızlığının nedenlerini açıklayacak bir ipucu aramasındandı. Onun kuşağının yaşamına egemen olan güç odaklarını ortaya çıkartmayı, başka bir deyişle toplumsal evrimin etkenlerini bulmayı amaçlıyordu. Değerli ya da değersiz, yaşamı boyunca yapmış olduklarını, amaçlanmış olmaktan çok, rastlantısal bir biçimde elde ettiğini düşünüyor, kendisi gibi birçok insanın yaşamının, önceden sezinlenemeyen ve denetlenemeyen güçlerce yönlendirildiğinden söz ediyordu. Çözümlemesini yapamadığı bu sorunun, anlatımını da başaramadığı kanısıyla 1914’ten sonra yazmayı bıraktı.
Yaşamının son yıllarını Washington’da geçirdi. Başkan Wilson’un I. Dünya Savaşı’na katılma konusundaki kararını onayladı. Bunun, Atlantik ittifakının doğmasında ABD’ye önemli bir rol sağlayacağına inanıyordu.
YAPITLAR:
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansklopedisi, 2. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983