Ferid Bey (Hasan Ferid Bey) kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi
Ferid Bey (Hasan Ferid Bey) kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Darüşşafaka’nın yetiştirdiği gençlerin zekilerinden ve riyaziyecilerden idi. 3 Mayıs 1287 (1871) tarihinde Trablusgarb Reji Müdürü Mustafa Suad Bey adında bir zatın sulbünden doğmuş ve 6 Kanun-i Sani 1336 (1920) de veremden Kadıköy’ünde vefat etmiştir.
1306 (1890) da kuvvetli bir tahsil ve birinci derecede bir şehadetname ile Darüşşafaka’dan me’zun olarak Telgraf Nezaretine me’mur olmuş ve Teşrin-i Evvel 1306 (1890) da Yüksek Telgraf Mektebinde tahsilini ikmal zımnında Paris’e gönderilip 14 Eylül 1308 (1892) de Telgraf mühendisi ünvanı ile avdet ederek yine telgraf işlerinde istihdam olunmuştu.
Paris’ten avdetinde feyiz aldığı Darüşşafaka’da cebir, hikmet ve Darü’l-Muallimin-i Aliye’de hesab derslerini okutmuştur. Darüşşafaka me’zunlarının çoğu gibi çalışma hayatının büyük bir kısmım posta ve telgraf nezaretinde geçirmiş ve telgraf fabrikası müdürlüğünde fabrikanın ıslahına ve orada bir çok yeniliklerin ihdasına muvaffak olmakla kendisini iyi tanıtmıştır. Sonradan Darbhane Müdürlüğüne me’muriyetini değiştirmiştir. Bu tarihten sonra iktisadiyat ile meşgul olmuştur. Son zamanlarda maliye memurlarının ihtisasları dairesinde mail ilimlerle techiz edilmeleri maksadıyla açılan Maliye Mektebi’nde «nakd» ve «itibar-ı mali» dersini üzerine almıştır.
Darü’l-Muallimin’de muallim bulunduğu sırada yazmağa başladığı ameli ve nazari ilm-i hesab’ın tetimmesi olmak üzere bir de (Hesab-ı Ticari) vücuda getirmiştir. Maliye Mektebindeki tedrisatından (Nakd ve itibar-ı Mali) ve (Bankacılık) adlarında iki kitab daha meydana getirmiştir. Bu son iki kitab Ferid Bey’in hesabtaki ilmi kudretine ve vukufuna delalet eden birer şaheserdir. Darüşşafaka (Mecmua-yi Fenniye) sinin müdür ve müessisi olup bu mecmuadaki yazılan da ruhunun bilhassa hesaptan haz aldığını gösterecek mahiyettedir. Hayatinin son zamanlarında Maliye Nezareti’nde Duyun-i Umumiye (Umumi Borçlar) ve Muamelat-ı Nakdiye (Para işleri) Müdürlüğü ve Banka Nazırlığı, bilahare «İtibar-ı Milli Bankası» müdürlüğü gibi vazifeleri de ifa etmiş ve 1336 (1920) senesi intihabında İstanbul meb’usu olmuşken vazifeye başlamadan vefatı vuku’a gelmiştir.
Ferid Bey ahlaki güzelliklerle muttasıf ve bütün işlerinde ihtisar ve iktisadi severdi. Yazılarındaki ihtisarı da başkaca şayan-ı dikkat idi. Yaratılış itibariyle hassas, hoş-sohbet ve latifeci idi. Her şey’i öğrenmekten tedkik ve tetebbu’ etmekten haz aldığı cihetle bu merakını sohbet esnasında ekseriya muhatabını sıkacak derecede uzatırdı. Darüşşafaka’nın ne bugünkü hali ve ne de memleketimizin şu andaki ilmi teşkilatı bir ikinci Ferid Bey’i yakın bir gelecekte yetiştiremez.
Kaynak: Osmanlı Müellifleri, Bursalı Mehmed Tahir Bey, Meral Yayınevi, 3. Cilt.