FALANJ

 

Antonio Primo de
Rivera (1903-1936) tara­fından İspanya’da 1933 yılında kurulan faşist nitelikli
milliyetçi siyasî topluluğun adı. Faşist bir örgüt olan Falanj Partisinin
(Falange Es-panola) taraftarlarına falanjist denmiştir. İs­panyol İç Savaşında
General Franco’yu iktida­ra getirmiş ve O’nun diktatörlüğü altında ülke­nin
yönetilmesine yardım etmiştir. Ardı sıra gelen benzer nitelikteki hareketler
İse o za­mandan beri ‘Falanjist’olarak benimsenmiş yahut böyle isimlendirilmiştir.
Günümüzde en önemli örneği, Lübnan’da görülen Hrİstî-yan Falanjistlerdir.

Bazı bakımlardan
benzerlik gösterdiği popülizm gibi, falanjist bir hareket için de derli top­lu
bir tanım vermek güçtür. Gerçekte o, tarihî gelenekler, millî karakter ve
kadere ilişkin fi­kirlerin sağ kanatla ve bir devletin yönetimine ilişkin
otoriter uygulamalarla birlikte düşünül­düğü bir sosyal ve siyasî harekettir.
Geleneğe dayalı bu unsurların en önemlisi hiç şüphesiz kilisedir. Sözgelimi
yalnız Lübnan’daki Hristi-yan Falanj açıkça kilise temeline dayalı olmak­la
kalmamış; Öte yandan İspanya’da da Fran-co’nun başarısı için, Romen Katolik
kilİsesin-dekilerin rızası ve zaman zaman coşkulu deste­ği, hayatî önem
taşımıştı. Harekcı, salt ekono­mik statü farklılıklarına göre dinî ve millî kim­liklerin
son derece önemli olma iddiasını taşı­dığı, kültürler arası desteği hedef
aldığı ölçü­de halkçı olarak ortaya çıkar. Bununla bera­ber, halkçılık büyük
ihtimalle teşkilatlanmış, İş gücüne dayanabildiği ve özünde işçi sınıfına
hitaben iği söylenebildiği halde, bir falanj da­ha ziyade una sınıflara
dayanmaktadır ve işçi sınıfı ile ilişkilidir. Bununla birlikte kendi yet­ki
çerçevesi için başka kurumların -özellikle kilisenin-desteğine bağlanmak
sureliyle, halk­çılık ve faşizmin bazı biçimleri içerisinde bulu­nacak ulan
minimum ölçüdeki ekonomİkycnİ-den dağılımdan mahrum bulunmaktadır.

(SBA) Bk. Faşizm.