Fahir Onger kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Fahir Onger kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: İstanbul’da doğdu (1920). Ortaöğrenimini Işık Lisesi’nde tamamladı (1938). İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nde, Yük­sek Ticaret ve iktisat Okulu’nda okudu. Bankalarda, ilaç şirketlerinde ça­lıştı. Meydan Larousse ansiklopedisinde “redaktörlük” yaptı. Ölümünden (6 Temmuz 1971) önce Fahir Onger Yayınevi’ni yönetiyordu.

ilk yazıları Sokak, Servet-i Fünun / Uyanış (1940-42) dergilerinde çıkan Fahir Onger; Yaratış, Sanat ve Edebiyat, Kaynak, Edebiyat Dünyası, Fikir­ler, Genç Nesil (1945-50), Beraber (1952), Yenilik (1953) dergilerinde ya­yımladığı eleştirileriyle tanınmıştı. Sonra uzun süre suskunluk dönemine girdi. Eylem’de (1965), Rıfat İlgaz ve Sait Faik; Türk Dili’nde (1970) Beh­çet Necatigil üzerine geniş inceleme yazıları yayımladı. Kurucuları arasında bulunduğu Gelecek (1971) dergisinde de yazdı.

“Şiirimizin Bugünkü Hali” (Bakırköy Halkevi’nde 1 Nisan 1945 günü verdiği konferans; Toplum ve Sanat, Temmuz-Ağustos 1978), Bugünkü Şi­irimiz (1946) adlı antoloji önsözü gibi incelemelerinde yeni edebiyat hare­ketinin gelişimine ilişkin görüşlerini yazmıştı. Antolojisine aldığı şairlerden anlaşılacağı gibi Nâzım Hikmet, Ercüment Behzat sonrası şiirin değişik yö­nelişlerinin ayırt edici özelliklerini görerek, eğilimleri düşünsel yönden de­ğerlendirmeye çalışır. Fahir Onger’e göre “genç şairler arasında müşterek” anlayış, “insan, cemiyet ve hareket mefhumlarının” bileşiminden doğan bir dünya görüşüne dayanır. Hareket, büyük şiiri getiren “bir sentez devrine ulaşamamasına” karşın “yarının büyük şiiri”ni içinde taşımaktadır. Özgün ve “bizim olan düşünce” yapısı ile şiirimizin duyarlık yönünden de “bizim hususiyetlerimizi” simgeleyen “renk ve motifleri” özümseme olanağını elde etmişlerdir. Bu durum, yeni şiiri “Türk tarihinin en muazzam hâdisesi olan milli mücadele destanını” yazma aşamasına getirmiştir.

“Romanımıza Dair” (Yaratış, 23 Mayıs 1945), Sait Faik’e Dair (Yara­tış, 1 Mart 1946), “Hikâyecilik ve Türk Hikâyeciliği Üzerine Notlar” (Edebiyat Dünyası, 15 Ocak 1948, 15 Ocak-Şubat 1948, 15 Haziran 1948) vb. gibi roman ve öykü üzerindeki yazılarının yanı sıra Orhan Veli’nin Vaz­geçemediğim (Yaratış, sayı 7, 1945), Ziya Osman Saba’nın, Geçen Zaman (Fikirler, Temmuz 1947), Cahit Külebi’nin Adamın Biri (Fikirler, Haziran 1948), Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın Toprak Ana (Fikir ve Sanat, 1 Nisan 1950) vb. kitaplarının eleştirileriyle yeni edebiyat hareketinin ilk önemli ya­pıtlarından, kimilerini değerlendirmeye çalışırken, Ahmet Oktay’ın da be­lirttiği gibi, eleştirel okumanın olumlu örneklerini verdi.

KAYNAKLAR: Mehmet Şeyda, Edebiyat Dostları (1970); Naci Çelik, Ye­ni Dergi (Nisan 1970), Yeni Edebiyat, (Ağustos 1971); Konur Ertop, Eray Canberk’in yazıları, Asım Bezirci’nin Fahir Onger Bibliyografyası’ndan oluşan özel bölüm, Gelecek (Eylül 1971); Sanat ve Toplum, özel bölüm (Temmuz- Ağustos 1978); Oktay Akbal, Gösteri (Temmuz 1985).

Kaynak: Çağdaş Türk Edebiyatı 4, Cumhuriyet Dönemi 2, Şükran KURDAKUL, 1994, Evrensel Basım Yayın.