Emile Borel kimdir? Hayatı ve eserleri
Emile Borel kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1871-1956) Fransız matematikçi. Analize ve olasılık kuramına katkılarıyla tanınır. Felix Edouard Justin Emile Borel 7 Ocak 1871’de Aveyron yakınlarındaki Saint-Affrique’te doğdu. Babası kasaba papazıydı. Üstün zekâsını kısa sürede kanıtlayınca, ailesi onu komşu kent Montauban’daki liseye gönderdi. Paris’te üniversite sınavlarına hazırlanırken arkadaş olduğu oğlu aracılığıyla tanıştığı ünlü matematikçi Darboux’nun etkisi altında kalarak matematikçi olmaya karar verdi. 1889’da birincilikle kazandığı Ecole Normale Suptrieure’dekı ilk yılında iki çalışması yayımlandı. 1893’te birincilikle mezun olunca, Lille Üniversitesi’nde ders vermesi için yapılan teklifleri kabul etti. Burada doktora tezini yazdığı üç yıl içinde 22 makalesi yayımlandı. 1896’da yeniden Ecole Normale’e dönen Borel’in ilgisi, kuramsal matematiğin soyut yapısından uygulamalarına, sosyal konulara ve politikaya kadar uzanan geniş bir düşünce alanını kapsıyordu. 1901’de evlendiği eşinin Camille Marbo takma adıyla yayımlanmış otuz kadar romanı vardır.
Borel 1909 yılında Sorbonne’daki Fonksiyonlar Kuramı Kürsüsü’nün başına getirildi. 1924-1936 yılları arasında, doğduğu kasabanın belediye başkanlığı ve bakanlık da dahil olmak üzere çeşitli politik görevlerde bulundu. 1940’da Sorbonne’a döndü ve ölünceye kadar elli kadar kitap ve makale daha yayımladı. II. Dünya Savaşı sırasında Vichvhükümeti tarafından kısa bir süre hapsedildikten sonra doğduğu kentin direniş hareketine katıldı. 1955’te Centre National de la Recherche Scientifique’in (Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi) ilk altın madalyasıyla ödüllendirildi. 3 Şubat 1956’da Paris’te öldü.
Borel’in matematiğe en önemli katkıları analiz ve olasılık alanlarında olmuştur, ilgilendiği problemleri 19.yy matematikçilerine özgü bir çalışma yöntemiyle ele almış, gereksiz genellemelerden, formalizmden ve sezgicilikten kaçınmıştır, ilk incelemelerinden başlayarak ilgisini, Cantor’un kümelere ilişkin çalışmaları, ölçüm kuramı, ıraksak diziler ve sayılabilirlik kavramları üzerine yoğunlaştırdı. Doktora tezinde, biri Heıne-Borel teoremi adıyla anılan, diğeri ise sayılabilir bir kümenin ölçümünün sıfır olduğunu gösteren iki önemli teorem kanıtladı.
Borel, daha sonra nokta kümelerinin ölçümsel özellikleri, olasılık kuramının geliştirilmesi ve büvük sayılar kuralının özel bir halinin kanıtlanmasıyla uğraştı. Pıcard teoreminin elemanter bir kanıtını verdi. Oyunlar kuramının temellerini attığı gibi strateji oyunlarının ilk kez tanımını da kendisi vaptı. Uç oyuncu için “min-max” kuramını kanıtladı.
Borel, üretken bilimsel yaşamında üç yüzü aşkın makalenin yanı sıra birçok kitap yazmış, nokta kümelerine ilişkin etkili kuramların ve gerçek değerli değişkenler fonksiyonlarının gelişmesinde öncü niteliğinde çalışmalar yapmıştır.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 19. cilt, Anadolu yayıncılık, 1984