Edward Bellamy kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Edward Bellamy kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1850-1898) ABD’li gazeteci ve yazar. 19.yy so­nundaki en önemli ütopyacılardandır. 26 Mart 1850’de Massachussetts’in Chicopee Falls kentinde doğdu. 1867’de Schenectady’deki Uni­on Üniversitesi’nde bir yıl edebiyat okudu. Daha sonra Almanya ve İngiltere’de dolaştı. 1869’da ABD’ ye dönerek hukuk öğrenimi gördü ve 1871’de baroya kabul edildi. Ancak bir tek davaya baktıktan sonra avukatlık mesleğini terk edip gazeteciliğe başla­dı. New York Evening Post ve Springfield Daily Union gazetelerinde bir süre çalıştıktan sonra da roman yazmaya başladı. 1880’de yayımladığı Dr. Heidenhofps Process (“Dr. Heidenhoff’un Buluşu”) romanı Hawthorne etkisinde yazılmış Gotik ve fante­zi öğeleriyle yüklü bir kitaptı. Bellamy’nin başyapıtı olan Looking Backvoard: 2000-1887 (“Geçmişe Ba­karken: 2000-1887”) 1888’de yayımlandı ve dile getirdiği ütopyacı görüş ABD’de yarı-sosyalist ütopyacı bir hareketin başlamasında öncü oldu. Looking Backmard’ın devamı niteliğindeki Equality (“Eşitlik”) 1897’de yayımlandı, ancak fazla ilgi görmedi. Genç yaştan beri veremli olan Bellamy, bir yıl sonra, 1898’de öldü.

Looking Backward, 19. yy sonu Morris ve Wells gibi ütopyacıların çalışmalarını önceler ve “evrimci ütopya”nın öncüsü sayılır. Bellamy’nin ütopyası kla­sik ütopyalar gibi kimsenin bilmediği uzak bir adada değil, gelecekte yer alır. Ütopya’nın kahramanı, 1887’de “uykuya yatıp” 2000’de uyanan Bostonlu Julian West’tir. Romanda betimlenen 2000 yılının Boston’u, üretim araçlarının tamamen devletleştirildi-ği, devletin de iyi niyetli ve bilge bir seçkinler grubunun elinde olduğu bir kenttir. Bellamy’nin ütopyacılığının en dikkati çeken öğesi, üretimin tümüyle makineleşmesi, insanların bu makineleşmiş dünyada fiziksel emek yükünden neredeyse kurtul­muş olmasıdır. Bellamy’nin bu yaklaşımını reddeden İngiliz Marxist ütopyacı William Morris, 189C’da yayımladığı News From Nowhere (“Olmayan Ülke­den Haberler”) adlı ütopyasında Bellamy’nin makineleşmiş toplumuna karşı, kırsal ve doğal bir yaşam tarzına yönelmiş bir toplum önerir. Bellamy-Morris tartışması, 20. yy’da gelişecek olan insanlığın gelece­ğinde teknolojinin rolünün ne olacağı sorununun edebiyatta ilk dile getirilişidir.

YAPITLAR (başlıca):

Roman:

Öykü:

The Blindman’s World and Other Storıes, (ö.s.), 1898, (“Körün Dünyası ve Başka Öyküler”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 14. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983