BAŞKALAŞMA
BAŞKALAŞMA
Başkalaşma, biyoloji
ve sosyolojide bir türün kendi özelliğini kaybedip, bir başka tür haline
dönüşmesi olayıdır. Böylelikle o tür, kendine ait birtakım özellikleri daha
sonra kaybetmeye başlar. Bu değişikliğe o türün gelişim özellikleri neden
olabileceği gibi, iklim ve çevre şartlan da neden olabilir.
Sosyolojide özellikle
bir toplumun değişme öncesi bir başka kimliğe bürünmesi başkalaşmanın
belirtisidir. Bu başkalaşma birdenbire görülmez. Özellikle toplumu etkileyen ve
onu kontrol altına alan bazı faktörlerin değişmesi ile meydana gelmeye başlar.
Bu faktörler öncelikle değerler ve fikirlerin başkalaşımıdır. Başkalaşmanın
ilk önce İnanç ve kanaatlerde görüldüğü bilinen bir husustur. Toplumun değerlerinde
başkalaşma diğer hayat faaliyetlerinde de başkalaşmalara yol açar. Özellikle
sosyal kurumlardan eğitim ve kitle iletişim organları, bu farklılaşmaya uygun
ortamı hazırlamada büyük rol oynarlar.
Bazı sosyolog ve
iktisatçılar sosyal değişmeyi üretim araçlarının mülkiyetindeki değişme, ırk,
çevre, mülkiyet gibi çeşitli faktörlerle açıklamaya çalışırlarken, değişmeye
çok “ani bir geçiş” yaparlar. Oysa İnsandaki ve toplumdaki değişme,
bir başkalaşma veya farklılaşma olmaksızın birdenbire meydana gelmez. Ani değişim
ancak, maddi faaliyetlerde görülebilen değişmelerdir. Başkalaşma ve farklılaşma
ağı bir “geçiş hali”ni ifade eder.
Başkalaşımı, daha çok
değerlerdeki değişmenin İlk göstergesi olarak gelişme veya çözülmenin
belirlilerini taşır. Başkalaşma öncesi ve sonrası durumun tarafsız bir gözlemi,
yönelişin İyi veya kötü olduğunu belli edebilir.
Sami ŞENER Bk.
Asimilasyon; Çağdaşlaşma; Yabanctlaşma-