Âşık Tahirî kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi
Âşık Tahirî kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Esnaf Destanı bulunan ve asıl adı Mehmed olan Tahirî, Niğde’nin Bor kazasına bağlı Altunhisar kasabasında doğdu. Babası Ağazâde Hacı Ali Ağa ve annesi Raziye’dir. İlköğrenimini doğduğu yerde yaptıktan sonra Bor ve Kayseri’ye giderek medrese tahsili gördü. Konyalı Tahirî ile karıştırıldığından Niğdeli Tahirî olarak adlandırıldı. Tahirî, köyünde tarım işleriyle uğraştı. Zaman zaman imamlık ve vaizlik yaptı. Âşar kâtipliği gibi geçici görevlerde de bulundu.
Şiirlerinde Tahirî mahlasıyla ün kazanan Tahirî, saz çalamayan bir kalem şairidir. O, bazan divan, bazan da halk şiiri tarzında şiirler yazmıştır. Köy odalarında sohbetler yapmış, koşmalar destanlar söylemiş ve gördüğü güzellere vurularak onlara güzellemeler söylemiştir. Tahirî en çok koşma tarzında şiirler söylemiş, ancak zaman zaman nefes, muamma ve destan tarzında da şiirler yazmıştır. Hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde aşk, tasavvuf, din, ölüm, ayrılık ve yoksulluk konularını işlemiştir. Dili kendi döneminin özelliklerini taşımakla birlikte medrese tahsili gördüğü için şiirlerinde az da olsa Arapça ve Farsça kelimelere rastlanmaktadır. Şiirlerinde Niğde ve çevresinin dil ve ağız özellikleri de sıklıkla görülür.
Âşık Tahirî’nin 23 sayfadan ibaret bir divanı ile bir cönkte 46 şiiri yer alır. Bu iki eser bugün Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Âşık Tahirî’nin 14 dörtlükten oluşan hecenin 11’li ölçüsüyle söylenmiş bir “Esnaf Destanı” vardır. Dönemindeki zanaatları / meslekleri bir bir sıraladığı destanında mizahi bir üslup dikkati çeker:
Manav oldum ben de geçtim dükkâna, Gelmez oldu fındık ile kestane, Bekri oldum oldu yerim meyhane, Geldiler kolbastı bade içerken. Tellâl oldum hayli maaş eyledim, Kehle Pazarı’nda savaş eyledim, Berber oldum bir kel tıraş eyledim, Başı koktu sakalını tararken.
Aziz AYVA
Kaynak: Ahi Ansiklopedisi, 1. cilt, T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Ankara, 2014