Altuncuzade kimdir? Hayatı ve eserleri
Altuncuzade kimdir? Hayatı ve eserleri: Fatih Sultan Mehmed Han devri hekimlerinden. İsmi, Şeyh Salih’tir. Doğum ve vefat tarihleri belli değildir. Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Tıb ve botanik ilimlerinde mütehassıs olup, faziletli, salih, dinin emir ve yasaklarına tam uyan, haram ve şüphelilerden sakınan bir zat idi. Çok Kur’an- ı kerim okurdu. İlmi, irfanı ve faziletleri sebebiyle Fatih Sultan Mehmed Hanın ikram ve iltifatına kavuştu.
Bevliye uzmanı olan Altuncuzade sonda yapmış ve sondanın ucunu gittikçe kalınlaştırmak suretiyle hastaların idrar yollarındaki iltihabı boşaltmaya muvaffak olmuş, böylece Türk tıb tarihinde haklı bir ün kazanmıştır. Taşköprüzade (1495-1561) Şakayık-ı Nu’maniye’sinde bu hususta şunları nakleder: “Hocalarımdan birisinin idrar yolunda bir et parçası meydana gelip idrarını yapamadığından çok ızdırap çekiyordu. Bu hususta müracaat ettiği hekimler, tenasül uzvunun kesilmesini söylediler. Bunun üzerine Altuncuzade’ye gidip, durumu anlattı. Altuncuzade birbirinden farklı özel yapılmış iğnelerden önce incesini, sonra kalınını o zatın mesanesine batırıp çıkardı. Buna bir gün bir gece devam edip, et parçasının delinmesini sağladı ve idrar yolunu açtı. Böylece o zatın rahata kavuşmasına vesile oldu.”
Sondanın kullanılması bundan daha eskidir. Altuncuzade, eski bilgilere dayanarak hastalığın özelliğine göre sonda yapmıştır. Otlardan ilaç yapmada eşsiz maharet sahibidir. Devamlı çalışma neticesinde ilaç imalini ilerletmiştir. Ağır hastaları, fevkalade ilaç ve tedavi usulleri tatbik ederek, sıhhate kavuşturduğu bilinen Altuncuzade, Hassat-ül-Kilye vel-Mesane adlı eserin yazarı hekim Ahi Çelebi’nin hocasıdır.
KAYNAK: REHBER ANSİKLOPEDİSİ, 1. CİLT
Altuncuzade kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: Fatih Sultan Mehmed devri ulema ve tabiblerinden olup kıraat ve tıb ilminde mümarese sahibi idi. «Tercüme-i Şakayık» te «… nebatat ve yaşlı otların isim ve resmini, faydalarını, menfaatlerini bilmekte mahareti» bulunduğu yazılmasına nazaran zamanına göre Tabiat Tarihinin, Nebatat ve Hayvanat kısmı ile Tıb Müfredatında mahareti olduğu anlaşılır. [Hapis-bola] karşı bir nevi sonda ameliyatı icra ederek hastayı kurtardığını Habs-i Bevl’e tarih hikaye etmektedir.
Kaynak: Osmanlı Müellifleri, Bursalı Mehmed Tahir Bey, Meral Yayınevi, 3. Cilt.